ISMAIL SYLA

(Imer Deliut, nga Abria e Epërme, Drenicë, që më 26 shtator 1998, forcat serbe ia vranë në mënyrë mizore dhjetë anëtarë të familjes së ngushtë)

PROLOG

1.

Zabeli i Rrajëve, tokë ranore

me drurë rrënjëzbuluar nga uji

provoi shijen e gjakut

atë shtator shiu.

E dhembjen e ndien

Trupat

Zoti

Imer Deliu.

2.

Imer Deliut

jeta i vuri barrë

t’i kërkojë të gjallët

t’i numërojë të vrarët:

nënën,

vëllanë,

gruan,

djalin,

vajzat…

Nënës Hamide

ia mbajti dorën e ngrirë përpjetë

derisa zemra e gjeti një ritëm,

që s’kishte më lidhje me jetë.

Kur ia mbylli sytë

Nuk pat më tokë nën këmbë.

(Ah moj Nënë, Nënë moj

në aroma e në hije, të kërkoj…)

Ademin,

vëllanë e gjeti shtrirë si dheu

që nuk e mbrojti dot prej egërsisë.

Në sytë e tij që rrinin të hapur,

i pa flakët në strehët e shtëpisë.

(Ti, vëllai im, që të mësova të ecësh

si të mësohem të qëndroj pa ty.)

Jetonin,

djalin e tij, të ri si mëngjesi,

gëzimin e parë,

as në ëndërr të keqe

nuk e shihte të vrarë.

(Të mbaja për dore kur ishe i vogël

po si të jetoj kur nuk të mbajta mbrëmë)

Lumnijen,

gruan që nuk përqafon më.

Trupi që i mblidhte të gjithë rreth vetes,

tash u bë heshtje, kraharor i shpuar.

(Nuk ka më ku t’i shtrëngojë fëmijët

dhe as krahë për t’i mbuluar.)

Mendehijen,

çupën që nuk pati kohë të mësojë

se çka është furia e urrejtjes

që me thikë ia pret fijet jetës,

me lehtësi siç thërret një rosë.

(Ata, nuk i ndali as gjumi,

as lodrat, as fustani i saj rozë.)

Diturinë,

vajzën e vogël

e gjeti gjallë…

me frymëmarrje

(M’u duk se Zoti po kërkonte falje)

… por u shym dhe kjo dritë në ardhje.

Donjetën,

që emrin e kishte poezi:

e bukur,

e re,

e pafajshme…

e vrarë.

(Fundi yt ishte krim.

U bëre vajzë – dëshmi.

Nga dëshmi, – varr.)

Gentianën,

që mbante një libër në dorë

e plumbi ia rrëzoi ëndrrën e fillimit

(Çka do të thotë nesër drita e agimit.)

Havën,

emtën që iku pa lënë fjalë,

pa i lënë shenjë pasardhësit.

(Kështu thonë shuhen të pastrit.)

Valmirin,

nipin rëndë të armatosur

me biberon në gojë

s’e lanë të bëhet fëmijë

as për qarje, as për lojë.

(Dhe kjo natë e vjeshtës

për ty seç vajtoi)

Luljetën,

me dy jetë,

një nuse shtatzënë…

(Njëra jetë e ndalur, tjetra nuk pá nënë.)

Aliun,

kushëririn

e gjeti përmbys në tokë,

me thikën në gjoks brenda.

(Me gjakun që i thoshte botës:

Po, dhe unë pata ëndrra.)

Pajazitin,

kushëririn tjetër

me frymë të ndalur

mes britmave e varrëve

(Nuk e vranë vetëm atë,

ia vranë dhe shpirtin e të parëve.)

Zahiden,

me një emër të thjeshtë,

therë e vrarë e grirë

emër gruaje, vragë.

(Në mur kujtese

e mbetur si plagë)

Mihanën,

e shkrirë me tokën…

(Plagët më të rënda se kokën.)

Fazliun,

plak jetik me shall dhe sy të qetë

të rrëzuar si trung i thatë lisi.

Pa faj, pa mëkat, veç një plak plisi.

(Me ty ra një ledh…

ra një mur që na mbronte

nga çmenduria e kësaj bote.)

3.

Imer Deliu, me duart e tij

varrosi dhjetë copa zemre

edhe po aq trupa të tjerë…

Në shpellën e gjirit të tij

dhembjet planetare

e gjetën një humnerë.

Fjalët e humbura atë natë

iu bën gurë për mur kujtese

që koha dot të mos e rrënojë.

Dhe çdo emër që pëshpërit

me zë të lartë e thotë me vete

si për Zotin që atë natë mungoi.

Që atë natë e padukshme

Këmisha e dhembjes në trup seç i rri

(E bardha e festave varur si flamur në zi)

Duart e tij të lara me lot e me gjak

me aromë pune e erë djerse deri dje

Nuk ka ujë që i shpërlanë…

Kanë prekur shumë dhé.

EPILOG

Në Zabelin e Rrajëve

ku u mbuluan të vrarët

bari s’ka guxim të rritet.

Zabeli nuk e mbin të egrën

toka ka frikë ta mbulojë

dhimbjen me të gjelbrën.