“Marrëdhëniet tona me Serbinë nuk janë as të mira e as të këqija, janë të ndërlikuara”, ka thënë Gabriel Escobar, i dërguari special i ShBA-së për Ballkanin Perëndimor.

Ajo që i ndërlikon këtë marrëdhënie ndoshta sugjerohet më së miri nga çështjet kryesore të hapura që janë shfaqur sërish në marrëdhëniet midis Uashingtonit zyrtar dhe Beogradit, të cilat, së bashku me angazhimin më të fortë të ShBA-së në Ballkan, të nisur nën administrimin e presidentit të ri, Joe Biden.

Bashkëbiseduesit e “Euronews Serbia”, të cilët kanë folur për marrëdhëniet ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, kanë theksuar katër çështje të hapura, të cilat janë kryesisht të ndërthurura: çështjen e lidhjes së ShBA-së dhe BE-së në veprim në rajon, të cilën vetë Escobari e ka theksuar qartë, duke thënë se Serbia ka mbështetjen e ShBA-së, përderisa është në rrugën evropiane, çështjen e Kosovës dhe marrëdhëniet me Rusinë dhe Kinën që dalin prej saj, dhe në fund, zgjidhjen e çështjes së vëllezërve të vrarë Bytyçi, si pikë dypalëshe për të cilën Shtetet e Bashkuara kanë këmbëngulur për një kohë të gjatë.

Dy gjëra ishin vendimtare për të interpretuar se roli i Amerikës në Ballkan ishte bërë më aktiv. Njëra i referohet faktit se ndryshimi i administratës në Uashington ka çuar në një lloj riorganizimi diplomatik që në fund të fundit nënkupton emërimin e Christopher Hill si ambasador të ri në Beograd dhe tjetri përshkallëzimin e krizës 11-ditore në veri të Kosovës, kur kalimet administrative u bllokuan për shkak të mosmarrëveshjes për targat.

Pikërisht në atë krizë ka ardhur në fokus bashkëpunimi në mes të ShBA-së dhe BE-së. Ndërmjetësi kryesor i marrëveshjes ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, që i dha fund krizës, si më parë, ishte Bashkimi Evropian, por vetë Escobari kishte marrë pjesë në negociatat në Bruksel, pikërisht në fazën përfundimtare.

Aleanca BE-ShBA është “vulosur” më pas në një deklaratë zyrtare pas një takimi midis sekretarit të Shtetit të ShBA-së, Anthony Blinken dhe përfaqësuesit të lartë të BE-së Josep Borrell, duke vënë në dukje se ShBA-ja dhe BE-ja kanë rënë dakord të forcojnë më tej angazhimin e përbashkët në Ballkanin Perëndimor në mbështetjen e rajonit në rrugën e tij evropiane.

Mesazhi përfundimtar ka ardhur nga Escobari, i cili në një intervistë për “Aljazeera Balkan”, ku në pyetjen nëse presidenti serb, Aleksandër Vuçiq kishte mbështetjen e Uashingtonit, ai është përgjigjur: “Ai ka mbështetjen e Uashingtonit përderisa Serbia vazhdon në rrugën evropiane, kjo është e Serbisë. synimi i deklaruar dhe partneriteti ynë si me Serbinë ashtu edhe me të gjitha vendet e rajonit. Ky është qëllimi ynë”.

Çështja e Kosovës

Çështja e Kosovës është një nga çështjet kyçe në marrëdhëniet e Serbisë si me Shtetet e Bashkuara ashtu edhe me BE-në. Uashingtoni është partneri më i rëndësishëm ndërkombëtar i Kosovës kur bëhet fjalë për pavarësinë dhe është administrata amerikane ajo që ka ndikimin më të madh në vendimet e Kosovës, veçanërisht në kohë krize.

Prandaj nuk është për t’u habitur që ishte i dukshëm angazhimi më intensiv i ShBA-së në zgjidhjen e krizës në veri të Kosovës, por edhe lëvizjet e administratës amerikane që tregojnë angazhimin e tyre më të drejtpërdrejtë në negociatat mes dy palëve në Bruksel. Në këtë këndvështrim është duke u shqyrtuar edhe mundësia që Shtetet e Bashkuara të emërojnë të dërguarin e tyre special për dialogun.

Përkatësisht, Shtetet e Bashkuara dhe BE-ja kishin njoftuar më 20 tetor se ishin pajtuar që të forcojnë më tej angazhimin e tyre të përbashkët në Ballkanin Perëndimor në mbështetje të përparimit të rajonit në rrugën e tij evropiane.

Uashingtoni dhe Brukseli kanë vënë theks të veçantë në dialogun ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës dhe tensioneve në veri të Kosovës që ndodhën gjatë shtatorit dhe tetorit. Të dyja palët theksuan rëndësinë e dialogut të ndërmjetësuar nga BE, duke thënë se ai ishte “një mekanizëm kyç për zgjidhjen e normalizimit gjithëpërfshirës të marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës”.

Vetë Escobari ka thënë më herët se Shtetet e Bashkuara do të përdorin çdo mundësi për të “ndihmuar dhe mbështetur përpjekjet e BE-së për të arritur një marrëveshje për normalizimin e marrëdhënieve midis Beogradit dhe Prishtinës”, duke përfshirë bashkëpunimin midis tij dhe Lajcakut në bisedimet me liderët dhe palët në dialog.