Shkruan: NAZMI JUSUFI

Në Kosovë, hyrja e figurave të larta ushtarake në politikë nuk është një zhvillim i rastësishëm. Ajo lidhet drejtpërdrejt me historinë e shtetndërtimit dhe me transformimin gradual të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës në strukturat e sigurisë së pasluftës dhe, më pas, në Forcën e Sigurisë së Kosovës – sot e njohur gjerësisht si Ushtria e Kosovës. Shumica absolute e gjeneralëve dhe e drejtuesve të lartë ushtarakë kanë kaluar këtë rrugë institucionale dhe historike.
Kapitali i tyre moral nuk buron vetëm nga grada apo funksioni, por nga pjesëmarrja aktive në luftën çlirimtare dhe nga kontributi në ndërtimin e Ushtrisë së Kosovës si institucion shtetëror, profesional dhe në partneritet me aleatët perëndimorë. Për një pjesë të madhe të qytetarëve, këta individë simbolizojnë sakrificën, disiplinën dhe besnikërinë ndaj shtetit. Pikërisht ky besim publik i ka bërë ata figura tërheqëse për politikën aktive.
Sot, këta ish-gjeneralë të FSK-së / Ushtrisë së Kosovës janë të angazhuar në parti të ndryshme politike, gjë që tregon se nuk kemi të bëjmë me një projekt të unifikuar ushtarak, por me zgjedhje individuale politike. Kjo shpërndarje në spektrin politik e dobëson tezën e një militarizimi të drejtpërdrejtë të politikës, por nuk e përjashton nevojën për vigjilencë institucionale.
Çështja thelbësore nuk qëndron te e kaluara e tyre ushtarake, por te menaxhimi demokratik i këtij tranzicioni. Në një shtet në konsolidim si Kosova, ndarja ndërmjet autoritetit moral të luftës dhe legjitimitetit politik duhet të mbetet e qartë. Lufta çlirimtare dhe Ushtria e Kosovës kanë ndërtuar themelet e shtetit; politika duhet ta qeverisë atë sipas parimeve civile, kushtetuese dhe pluraliste.
Rreziku shfaqet atëherë kur figurat ushtarake përdoren si simbol force, patriotizmi apo sigurie, pa programe të qarta politike dhe pa llogaridhënie institucionale. Në këto raste, trashëgimia e Ushtrisë së Kosovës rrezikon të instrumentalizohet për qëllime elektorale, duke humbur rolin e saj unifikues dhe duke u konsumuar politikisht.
Nga ana tjetër, përvoja e këtyre gjeneralëve në ndërtimin e institucioneve të sigurisë, menaxhimin e strukturave komplekse dhe ruajtjen e stabilitetit shtetëror nuk duhet nënvlerësuar. Nëse ata angazhohen në politikë si aktorë plotësisht civilë, me transparencë, integritet dhe respekt për ndarjen e pushteteve, kontributi i tyre mund të jetë pozitiv dhe stabilizues.
Në fund, “sulmi i heshtur” nuk është prania e ish-gjeneralëve të Ushtrisë së Kosovës në politikë, por mungesa e një debati të hapur publik mbi rolin dhe kufijtë e këtij angazhimi. Kosova ka nevojë për një politikë që nderon Ushtrinë e saj, por nuk e politizon atë; që respekton historinë e luftës, por nuk qeveriset nga simbolika e saj.
Vetëm kështu, kalimi nga kazerma në Kuvend mund të përfaqësojë një tranzicion demokratik, e jo një sfidë për stabilitetin institucional të Kosovës.