Shkruan: Arben Fetoshi

Në 30 vjetorin e gjenocidit në Srebrenicë, manipulimi i të vërtetës – strategji për “Botën Serbe”.

Me nga një a dy eshtra të gjetura të shtatë viktimave që varrosen sot në Qendrën Përkujtimore Srebrenicë-Potoqari, shënohet 30 vjetori i krimit më të madh në Europë pas Luftës së Dytë Botërore. Mevlida Omeroviq vendosi t’i japë fund pritjes e ta varrosë vetëm nofullën e burrit të saj, ndërkohë që në paralelen e plojës serbe në Kosovë, qindra gra e nëna shqiptare ende presin të paktën një shenjë për një mijë e 600 të dashurit e tyre të zhdukur. Tribunali Penal Ndërkombëtar për ish Jugosllavinë (ICTY) dhe gjykatat në Bosnjë e Kroaci, kanë dhënë qindra vjet burgim ndaj përgjegjësve për gjenocidin në Srebrenicë, ndërsa Serbia ende vazhdon të çirret në betejën e mohimit. Organizata e Kombeve të Bashkuara (OKB), ku ajo zakonisht “viktimizohet”, e ka shpallur 11 korrikun Ditë Ndërkombëtare të Reflektimit dhe Përkujtimit për Gjenocidin në Srebrenicë, mirëpo Serbia nuk e respekton, pavarësisht se është palë e Konventës për Parandalimin dhe Dënimin e Krimit të Gjenocidit të vitit 1948.

Mohimi si strategji për “Botën Serbe”

Pavarësisht deformimit të thellë politik e kulturor të Serbisë si pasojë e mendësisë shoviniste, jo vetëm të elitës politike, por edhe të Kishës Ortodokse që glorifikon kriminelët dhe Akademisë së Shkencave si laborator ideologjik i narrativës së viktimizimit, mohimi i gjenocidit dhe masakrave në Kosovë dhe në Bosnjë, nuk ka të bëjë vetëm me devijim moral apo kalkulime elektorale, por është një strategji për ta shtrembëruar të vërtetën dhe për ta fuqizuar politikën e saj ekspansioniste. E kundërta do ta çmontonte Serbinë, mitin e saj të pafajësisë dhe narrativën mashtruese të “viktimizimit”, prandaj mohimi është një instrument në funksion të projektit hegjemonist të “Botës Serbe”.

Aleksandër Vuçiq nuk është vetëm pasardhës politik i Millosheviqit, por edhe trashëgimtar besnik i ideologjisë së tij.

Më 1995 ai deklaronte në Parlamentin e Serbisë se “për një serb të vrarë, do të vrasim njëqind myslimanë”. Ndonëse tani si president e shmang përgjegjësinë politike për krimet e këtij diskursi, refuzimi që ta mbështesë Rezolutën e OKB-së e vërteton kontinuitetin ideologjik që sublimohet në projektin e “Botës Serbe”. Zërat e paktë racionalë në Serbi, që e denoncojnë Vuçiqin dhe mohimin e gjenocidit si instrument të manipulimit të tij politik, e thonë vetëm gjysmën e të vërtetës. Problemi nuk është te mohimi i krimeve, por te kualifikimi i gjenocidit. Në një tubim kundër rezolutës së OKB-së, më 18 prill 2024, Milorad Dodik e relativizoi veprimin e ushtrisë së Republikës Serbe si “një gabim”, e pranoi krimin, por jo edhe kualifikimin si gjenocid. Një vegël e Kremlinit dhe një udhëheqës i sanksionuar i Shteteve të Bashkuara të Amerikës (SHBA) siç është Dodik, i dënuar dhe i përndjekur penalisht nga shteti i tij, s’mund t’i “tradhtojë” interesat e “vëllazërisë sllave” që kërkojnë:

– destabilizimin e Ballkanit Perëndimor;

– minimin e rendit liberal-demokratik;

– pengimin e integrimeve euro-atlantike, dhe

– forcimin e narrativave anti perëndimore.

Sepse, një reflektim eventual ndaj gjenocidit në Srebrenicë, nuk do të ishte vetëm braktisje e ambicieve seperatiste në Bosnje, por edhe një katarsis kombëtar dhe denazifikim i Serbisë, me implikime të thella politike, juridike dhe strategjike.

Vuçiq si zgjatim i Millosheviqit

Tolerimi i Vuçiqit për hir të stabilokracisë dhe frenimit të ndikimit rus e kinez në Ballkan, ka mundësuar rikthimin e narrativës së Millosheviqit për “viktimizimin serb”, duke aplikuar modelin rus të “Përmbytjes me Gënjeshtra” kundër Kosovës, Bosnjë-Hercegovinës, Malit të Zi dhe Maqedonisë së Veriut.

Për shkak të vlimeve gjeopolitike dhe përparësisë së stabilitetit politik, edhe boshnjakët edhe shqiptarët janë përballur me presion ndërkombëtar për një “pajtim pa drejtësi”, mirëpo as kjo nuk ka çuar në njohje dhe normalizim. Në linjë të njëjtë me qëllimet e mohimit të gjenocidit në Bosnje, Serbia ka mohuar edhe krimet e masakrat në Kosovë, duke i përshkruar si “trillime për të justifikuar ndërhyrjen e NATO-s”.

Ndërkaq, me fushatat e vazhdueshme të dezinformimit dhe narrativat manipuluese e nxitëse për “spastrimin etnik” të serbëve, “ngacmimet e vajzave në veri”, apo ato më herët, për “krimet” e UÇK-së me fabrikime e dëshmitarë të rrejshëm, ajo ka synuar që:

– ta minojë shtetin e Kosovës;

– të thellojë ndarjet etnike;

– ta manipulojë opinionin dhe diplomacinë ndërkombëtar, si dhe

– ta sfidojë rendin demokratik dhe integrimin euro-atlantik të rajonit.

Sot, kur bota është mbërthyer në një konflikt me potencial zgjerimi, rreziku nga përsëritja e historisë nuk është vetëm metaforë. Me retorikën separatiste të Dodikut në Bosnje dhe me agresionin propagandistik në Kosovë, Serbia po e vazhdon luftën hibride, që kërcënon me rikthimin e tmerreve të fundshekullit të kaluar.

Prandaj, në këtë përvjetor të gjenocidit në Srebrenicë, është me rëndësi të thuhet e VËRTETA:

– mohimi i gjenocidit është strategji politike për projektin hegjemonist të “Botës Serbe”;

– mohimi i gjenocidit vret sërish familjet e viktimave dhe të mbijetuarit, dhe

– mohimi i gjenocidit e pengon drejtësisë tranzicionale.

Prandaj, presioni i Perëndimit për t’mos e toleruar më tutje Serbinë që ta refuzojë rendin juridik ndërkombëtar, për t’i pranuar krimet dhe për të kërkuar falje në Kosovë dhe në Bosnje-Hercegovinë, nuk është thjesht kërkesë egoiste a morale, por është kusht për sigurinë, stabilitetin dhe të ardhmen evropiane të Ballkanit.