Shkruan: Ilir Gashi, anëtar i KQZ-së nga radhët e PDK-ë

Zgjedhjet nuk janë luks në një shtet demokratik ato janë themeli i legjitimitetit. Por në Kosovë, ky themel është sot në rrezik për shkak të “refuzimit” të Qeverisë për të miratuar buxhetin shtesë të kërkuar nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) për zgjedhjet lokale që janë shpallur para 1 muaji.

Ky nuk është një vonim teknik. Nëse nuk ndahet buxheti është një vendim politik me pasoja të thella për integritetin e votës, besueshmërinë e institucioneve dhe besimin e qytetarëve si brenda ashtu edhe jashtë vendit.

DRITARE PËR MANIPULIMIN E VOTIMIT NË DIASPORË

Pasoja më alarmante e bllokimit të buxhetit është ndikimi i tij në organizimin dhe verifikimin e votës së diasporës, e cila historikisht ka qenë e cenueshme nga abuzimet. Pa burime të mjaftueshme, KQZ mund të mos arrijë të sigurojë një proces transparent, të pavarur dhe të verifikueshëm për votat që vijnë nga jashtë.

Rreziqet i kemi parë tashmë. Më 9 shkurt, u ngritën dyshime për fletëvotime të falsifikuara dhe u paraqitën akuza për manipulim të organizuar, me vota të dorëzuara në emër të qytetarëve që kurrë nuk ishin regjistruar apo nuk kishin marrë pjesë personalisht sepse dikush tjetër i regjistroj dhe votoj për ta. Kjo mund të ndodhë përsëri dhe në komunat ku gara është e ngushtë, vetëm disa qindra vota nga diaspora mund të përmbysin rezultatin e përgjithshëm.

Në raste të tilla, nuk është më vullneti i popullit brenda Kosovës që përcakton rezultatin por veprimet e rrjeteve politike që operojnë përtej kufijve.

DELEGJITIMIMI I INSTITUCIONEVE LOKALE

Nëse nuk i mundësohet KQZ-së  dërgimi i fletëvotimit origjinal në adresë të qytetarëve si pasoj e mungesës së buxhetit, nuk ka integritet. Nëse lejohet që fletëvotimet e manipuluara me printer nga jashtë përcaktojnë fituesit në komuna kyçe si Prishtina, Prizreni apo Mitrovica, atëherë qeverisjet lokale rrezikojnë të humbin legjitimitetin që nga dita e parë. Qytetarët me të drejtë do ta vënë në dyshim vlerën e votës së tyre kur rezultatet formësohen nga aktorë të largët, shpesh pa mbikëqyrje apo përgjegjësi ligjore.

Ky lloj erozioni demokratik krijon çarje të thella në besimin publik dhe hap rrugën për paqëndrueshmëri institucionale afatgjatë.

DOBËSIMI STRATEGJIK I KQZ-së

“Refuzimi” për të financuar procesin zgjedhor nuk është thjesht një veprim pasiv, është një dobësim strategjik i pavarësisë së KQZ-së. Duke ia mohuar Komisionit mjetet që i nevojiten, Qeveria në fakt po ushtron presion politik mbi një institucion që duhet të jetë tërësisht i paanshëm. Madje kjo ndërhyrje është parë edhe në zgjedhje të 9 shkurtit nga MPJD! Ndërhyrjet e veçmas përpjekjet me ndryshime ligjore në parlament, kanë cenuar pavarësinë e KQZ-së.

Në çdo demokraci, zgjedhjet kërkojnë jo vetëm rregulla dhe ligje, por edhe logjistikë, personel, teknologji dhe siguri të gjitha këto kërkojnë financim. Të mohosh këtë financim do të thotë të mohosh vetë kushtet për një votim të lirë dhe të drejtë.

THIRRJE URGJENTE PËR VEPRIM

Kosova është ende në procesin e konsolidimit të institucioneve të saj demokratike. Lejimi i një ndërhyrjeje të tillë tani do të ishte një hap prapa. Qeveria duhet menjëherë të miratojë buxhetin shtesë të kërkuar dhe të mundësojë plotësisht që KQZ-ja të kryejë punën e saj përfshirë edhe organizimin e votimit në diasporë.

Çdo ditë vonesë rrit rrezikun e një procesi të manipuluar, rezultateve të kontestuara dhe një krize më të gjerë legjitimiteti. Nëse Kosova dëshiron të mbetet në rrugën demokratike, ajo duhet ta mbrojë votën dhe jo ta sakrifikojë atë për llogari të kalkulimeve politike.