Vendet aziatike po përballen me pasiguri të thellë ekonomike pas një vale të re kërcënimesh tarifore nga presidenti i ShBA-së, Donald Trump, i cili ka paralajmëruar rritje të ndjeshme të tarifave ndaj një sërë shtetesh eksportuese në rajon.

Në mesin e tyre janë Japonia, Koreja e Jugut, Vietnami, Kamboxhia, Sri Lanka dhe Tajlanda, të gjitha pjesë e një liste prej 23 vendesh që kanë marrë letra nga Trump këtë javë. Presidenti amerikan ka kërcënuar me tarifa deri në 35%, përfshirë një rritje të përgjithshme nga 10% në 20% për shumicën e partnerëve tregtarë, duke vendosur afatin për marrëveshje deri më 1 gusht.

Kryeministri japonez Shigeru Ishiba e ka quajtur këtë qasje “thellësisht për të ardhur keq”, ndërsa negociatat kanë ngecur pavarësisht vizitave të njëpasnjëshme të ministrit të tregtisë në Uashington. Japonia ka kërkuar mbrojtje për prodhuesit e saj të makinave dhe ka refuzuar të hapë plotësisht tregun e brendshëm për orizin amerikan – një pikë ndjeshme në negociata.

Sipas analistëve, përkundër marrëdhënieve të forta ushtarake dhe ekonomike me ShBA-në, Tokio po trajtohet njësoj si çdo partner tjetër tregtar, çka mund të përbëjë një kthesë të rëndësishme në marrëdhëniet dypalëshe.

Fituesit dhe humbësit e përkohshëm

Fitues të përkohshëm janë vendet që kanë fituar shtyrje të afatit, duke u dhënë kohë për të negociuar marrëveshje më të favorshme. Ekonomitë në zhvillim si Tailanda dhe Malajzia po kërkojnë qartësi mbi rregullat, sidomos lidhur me mallrat e transborduara – mallra kineze të ridrejtuara përmes vendeve të treta.

Megjithatë, shumica e vendeve aziatike janë në anën humbëse. Prodhuesit rajonalë, që varen nga eksportet drejt ShBA-së, përballen me kostot në rritje dhe pasiguri që pengon investimet. Sipas ekonomistit Alex Capri, kjo ndikon në zinxhirët e furnizimit global, ku tarifat e reja do të kërkojnë teknologji të sofistikuar për gjurmimin e përbërësve dhe origjinës së mallrave.

Goditje për vende si Vietnami dhe Kamboxhia

Vietnami, megjithëse arriti marrëveshje të hershme, tani përballet me tarifa deri në 40%, ndërsa Kamboxhia, një ekonomi e brishtë e varur nga tekstilet dhe veshjet, është në pozicion të vështirë për të përballuar tarifa prej 35%.

Nga ana tjetër, Koreja e Jugut dhe Japonia, për shkak të ndikimit ekonomik dhe politik, mund të kenë më shumë hapësirë manovrimi, edhe pse jo garanci për shmangien e tarifave.

ShBA-Kinë: Kush përfiton nga kaosi tregtar?

Sipas disa analistëve, Kina mund të përfitojë në mënyrë strategjike, duke u paraqitur si një partner më i qëndrueshëm në rajon përkundër tensioneve që edhe ajo vetë ka me disa fqinjë. Ndërkohë, ShBA mund të humbasë ndikim, pasi vendet e Azisë e shohin Uashingtonin si më të paparashikueshëm.

“Pozicioni negociues i ShBA-së është zbehur,” tha prof. David Jacks, duke shtuar se marrëveshjet e ardhshme tregtare mund të jenë më të dobëta dhe më të ndërlikuara për t’u zbatuar.

Përfundimi: Kaos i zgjatur, me ndikime afatgjata

Presidenti Trump ka zgjedhur të publikojë letrat tarifore në rrjetet sociale, në vend të kanaleve zyrtare diplomatike, gjë që analistët e quajnë teatër politik, por që rrit pasigurinë për partnerët tregtarë.

Afati i 1 gushtit është vetëm hapi i radhës në një proces që pritet të jetë i gjatë dhe i mbushur me tensione. Siç tha një analist: “Të gjithë po e kuptojnë se divorci me ShBA-në nuk është i thjeshtë – dhe mund të zgjasë me vite, në mos dekada.”