Në episodin e radhës të podcastit për të drejtat pronësore në Telegrafi, me redaktoren Jehona Hulaj, i ftuar ishte Avokati i Popullit, Naim Qelaj, i cili foli për sfidat që lidhen me të drejtat pronësore në Kosovë, duke nisur nga padrejtësitë historike e deri te zvarritjet burokratike e gjyqësore që pengojnë qytetarët në realizimin e të drejtave të tyre themelore.

Qelaj theksoi se Kosova ende nuk e ka përfunduar procesin e rikthimit të pronave dhe shtoi se të gjitha vendet e rajonit e kanë kryer këtë proces, përveç Kosovës.

Ai paralajmëroi se së shpejti do të dalë me një raport të hollësishëm për këtë çështje, si pjesë e hetimeve të nisura nga institucioni që ai drejton.

Sipas tij, privatizimi i tokave pa adresuar të drejtën e pronarëve të mëparshëm ka sjellë pasoja të mëdha. “Thuaja që të gjitha fondet e tokave janë privatizuar pa u kryer procesi i kompensimit apo kthimit. Kjo barrë tash bie mbi buxhetin e shtetit”, tha Qelaj, duke e cilësuar këtë si padrejtësi të thellë historike që duhet të adresohet me urgjencë.

Ai shtoi se një tjetër problem i madh është informaliteti në pronësi. “Një numër i madh i pronave janë ende të regjistruara në emër të personave të vdekur, apo të familjarëve që nuk janë pronarë të vërtetë, duke sjellë paqartësi dhe konflikte të shumta gjyqësore”, u shpreh Avokati i Popullit.

Në lidhje me barazinë gjinore në pronësi, Qelaj tha se sot vetëm rreth 20 për qind e pronave janë të regjistruara në emër të grave, ndërsa 80 për qind në emër të burrave, edhe pse ligji garanton barazi.

Ai shtoi se “si shoqëri vazhdojmë të jemi pak patriarkale në këtë aspekt”, dhe vuri në pah ndikimin e normave zakonore në këto praktika: “Ndikimi që kanë këto norma zakonore shpeshherë është aq i fuqishëm sa ndoshta ia kalon edhe ligjit”.