
Çfarë janë bombarduesit amerikanë B2, avionët që transportojnë ‘superbombën’ që përdoret për të shkatërruar bunkerë në thellësi të mëdha
Në ditët e fundit të marsit, gjashtë avionë amerikanë B-2 u vendosën në Diego Garcia, një atol në Oqeanin Indian që ndahet me britanikët.
Mbërritja e tyre u lidh menjëherë me mundësinë e veprimeve në Jemen, kundër Huthëve, dhe ndoshta, në të ardhmen, kundër Iranit. Kjo sepse “Spirit”, siç quhet në zhargon, është i vetmi avion që mund të mbajë GBU-57, superbombën 14-tonëshe të ndërtuar për të shkatërruar bunkerë në thellësi të mëdha. Domethënë, një objektiv i ngjashëm me vendin bërthamor iranian të Fordow, i ndërtuar në brendësi të një mali.
Pajisja u zhvillua në gjysmën e parë të viteve 2000 me qëllim përdorimin kundër vendeve armiqësore – nga Koreja e Veriut deri te Republika Islamike – dhe më pas u përmirësua për të rritur fuqinë shkatërruese përmes inovacioneve që nuk janë zbuluar kurrë plotësisht për arsye sigurie.
GBU duhet të depërtojë në “guaskën” mbrojtëse të objektivit dhe pastaj të shpërthejë, për të amplifikuar efektin shkatërrues brenda strukturës. Duket se përditësimet e fundit kanë rritur aftësinë e saj depërtuese, edhe pse nuk ka të dhëna të sakta mbi thellësinë apo natyrën e objektivave që synohen.
Një artikull i New York Times shkruan se ushtrime të shumta të kryera nga Pentagoni kanë treguar se nevojiten disa “kalime” të avionëve B-2 për të arritur qëllimin: një lëshim i parë i bombës, i ndjekur shpejt nga të tjerë, si një çekiç që godet vazhdimisht një gozhdë. Kjo është veçanërisht e nevojshme kur synohen objektiva si qendrat e centrifugave në Fordow, të cilat – sipas disa ekspertëve – ndodhen 90 deri në 100 metra nën sipërfaqe.
Izraeli zotëron gjithashtu bomba për shkatërrimin e bunkerëve dhe ka demonstruar përdorimin e tyre në eliminimin e udhëheqësve kryesorë të Hezbollahut në Liban. Edhe atëherë, forcat ajrore miratuan një taktikë goditjesh të njëpasnjëshme, me një numër të madh bombash të hedhura mbi një seri ndërtesash në jug të Bejrutit. Ka gjasa që e njëjta metodë të jetë përdorur edhe për të eliminuar udhëheqës ushtarakë iranianë në fazën e parë të ofensivës, duke i goditur ata në një qendër komande.
Megjithatë, këto armë nuk mjaftojnë për të goditur një pjesë të tuneleve ku Irani mendohet se ka fshehur raketa ose objekte kërkimore shkencore. Kjo është arsyeja pse kërkohet mbështetja e Shteteve të Bashkuara dhe përdorimi i GBU-57 për të synuar efektivisht Fordow. Për objektiva të tjerë, arsenali i Izraelit konsiderohet i mjaftueshëm: burime nga IAEA kanë bërë të ditur se sulmet ndaj Natanz, një tjetër pikë kyçe, kanë shkaktuar dëme serioze në centrifugat për pasurimin e uraniumit, përfshirë ato të vendosura në strukturat nëntokësore.
Ekspertët theksojnë se “mali” i Fordow mbetet element thelbësor në zhvillimin e programit bërthamor iranian, por njëkohësisht, paralajmërojnë se çdo sulm do të mund të ngadalësonte – por jo të ndalte – përpjekjet e Teheranit.