Në qendër të sulmeve të Izraelit ndaj Iranit qëndron programi bërthamor i diskutueshëm i Teheranit.

Ky i fundit thotë se synon të zotërojë teknologjinë bërthamore për qëllime paqësore dhe mohon akuzat nga fuqitë perëndimore se po përpiqet të zhvillojë armë bërthamore.

Agjencia Ndërkombëtare për Energjinë Atomike (IAEA), mbikëqyrësi bërthamor i OKB-së, prej kohësh e ka akuzuar Iranin për shkelje të detyrimeve të tij në kuadër të mos-përhapjes bërthamore.

Të enjten – për herë të parë pas gati 20 vitesh – IAEA miratoi një rezolutë që e shpall Iranin në shkelje të këtyre detyrimeve, shkruan cnn.

Agjencitë amerikane të inteligjencës dhe IAEA besojnë se Irani kishte një program sekret dhe të koordinuar për armë bërthamore që e ndërpreu në vitin 2003. Irani e mohon kategorikisht se ka pasur ndonjëherë një të tillë.

Sipas marrëveshjes bërthamore të vitit 2015, Iranit i lejohej të pasuronte uranium vetëm deri në pastërti 3.67 për qind, të mbante një sasi deri në 300 kg uranium të pasuruar dhe të përdorte vetëm centrifuga shumë të thjeshta të tipit IR-1 – pajisje që rrotullojnë gazin e uraniumit me shpejtësi për ta pasuruar.

Një vit pasi presidenti amerikan, Donald Trump tërhoqi SHBA-në nga marrëveshja, Irani gradualisht braktisi të gjitha kufizimet dhe filloi të pasuronte uranium deri në 60 për qind pastërti – një hap teknikisht i shkurtër larg nivelit për armë bërthamore prej 90 për qind.

Sanksionet amerikane i kanë dhënë një goditje të rëndë ekonomisë iraniane, por nuk e kanë shkatërruar atë. As vrasjet nga Izraeli të zyrtarëve të lartë iranianë në vitet e fundit – përfshirë një shkencëtar bërthamor të shquar – nuk kanë arritur ta ndalin pasurimin e uraniumit nga Irani.

Irani ka deklaruar se e drejta e tij për të pasuruar uraniumin është e panegociueshme.

Një raport i IAEA-s në muajin maj, i parë nga reuters, zbuloi se Irani kishte kryer aktivitete bërthamore të fshehta me materiale që nuk ishin deklaruar në tri vendndodhje që prej kohësh janë nën hetim.

Një raport tjetër i IAEA-s, i dërguar vendeve anëtare në fund të majit, deklaroi se stoku i uraniumit të pasuruar në nivelin 60 për qind në Iran kishte arritur në 408 kg. Sipas një matësi standard të IAEA-s, kjo sasi, nëse pasurohet më tej, mjafton për të prodhuar nëntë armë bërthamore.