Shtetet e Bashkuara i kanë dorëzuar si Ukrainës dhe Rusisë planin 28 pikësh për paqen mes dy shteteve. Ekspertë ukrainas e kanë quajtur planin si “kapitullim” për shkak se parashikon dorëzim të territorit te Rusia dhe reduktimin e fuqisë ushtarake.

Presidenti ukrainas Volodomyr Zelensky tha se vendi i tij është para një prej situatave më të vështira në të gjithë historinë e vet. Ai tha se do t’i duhet të zgjedhë mes “dinjitetit” apo një miku si SHBA.

Vladimir Putin, nga ana tjetër, tha se plani është një version i moderuar i asaj çka ai kishte diskutuar me presidentin amerikan Donald Trump në Alaska. As Zelensky dhe as Putin nuk janë shprehur konkretisht për këtë plan.

Financial Times e ka zbardhur të plotë planin amerikan me 28 pika:

1. Sovraniteti i Ukrainës do të konfirmohet.

2. Një marrëveshje gjithëpërfshirëse për mossulmim do të lidhet midis Rusisë, Ukrainës dhe Evropës. Të gjitha paqartësitë e 30 viteve të fundit do të konsiderohen të zgjidhura.

3. Pritet që Rusia të mos pushtojë vendet fqinje dhe NATO të mos zgjerohet më tej.

4. Do të zhvillohet një dialog midis Rusisë dhe NATO-s, i ndërmjetësuar nga Shtetet e Bashkuara, për të zgjidhur të gjitha çështjet e sigurisë dhe për të krijuar kushte për deeskalim me qëllim garantimin e sigurisë globale dhe rritjen e mundësive për bashkëpunim dhe zhvillim ekonomik në të ardhmen.

5. Ukraina do të marrë garanci të besueshme sigurie.

6. Madhësia e Forcave të Armatosura të Ukrainës do të kufizohet në 600,000 personel.

7. Ukraina pranon të përfshijë në kushtetutën e saj se nuk do t’i bashkohet NATO-s, dhe NATO pranon të përfshijë në statutet e saj një dispozitë që Ukraina nuk do të pranohet në të ardhmen.

8. NATO pranon të mos stacionojë trupa në Ukrainë.

9. Avionët luftarakë evropianë do të stacionohen në Poloni.

10. Garancia e SHBA-së:

SHBA-të do të marrin kompensim për garancinë.

Nëse Ukraina pushton Rusinë, ajo do ta humbasë garancinë.

Nëse Rusia pushton Ukrainën, përveç një përgjigjeje ushtarake vendimtare dhe të koordinuar, të gjitha sanksionet globale do të rivendosen, njohja e territorit të ri dhe të gjitha përfitimet e tjera të kësaj marrëveshjeje do të revokohen.

Nëse Ukraina lëshon një raketë në Moskë ose Shën Petersburg pa shkak, garancia e sigurisë do të konsiderohet e pavlefshme.

11. Ukraina është e kualifikuar për anëtarësim në BE dhe do të marrë akses preferencial afatshkurtër në tregun evropian ndërsa kjo çështje është duke u shqyrtuar.

12. Një paketë e fuqishme globale masash për të rindërtuar Ukrainën, duke përfshirë, por pa u kufizuar në:

a. Krijimin e një Fondi për Zhvillimin e Ukrainës për të investuar në industri me rritje të shpejtë, duke përfshirë teknologjinë, qendrat e të dhënave dhe inteligjencën artificiale.

b. Shtetet e Bashkuara do të bashkëpunojnë me Ukrainën për të rindërtuar, zhvilluar, modernizuar dhe operuar së bashku infrastrukturën e gazit të Ukrainës, duke përfshirë tubacionet dhe objektet e magazinimit.

c. Përpjekje të përbashkëta për të rehabilituar zonat e prekura nga lufta për restaurimin, rindërtimin dhe modernizimin e qyteteve dhe zonave të banimit.

d. Zhvillimi i infrastrukturës.

e. Nxjerrja e mineraleve dhe burimeve natyrore.

f. Banka Botërore do të zhvillojë një paketë të posaçme financimi për të përshpejtuar këto përpjekje.

13. Rusia do të riintegrohet në ekonominë globale:

a. Heqja e sanksioneve do të diskutohet dhe do të miratohet në faza dhe rast pas rasti.

b. Shtetet e Bashkuara do të hyjnë në një marrëveshje bashkëpunimi ekonomik afatgjatë për zhvillim të ndërsjellë në fushat e energjisë, burimeve natyrore, infrastrukturës, inteligjencës artificiale, qendrave të të dhënave, projekteve të nxjerrjes së metaleve të rralla të tokës në Arktik dhe mundësive të tjera të dobishme për korporatat reciprokisht.

c. Rusia do të ftohet të ribashkohet me G8-ën.

14. Fondet e ngrira do të përdoren si më poshtë: 100 miliardë dollarë në asete të ngrira ruse do të investohen në përpjekjet e udhëhequra nga SHBA-të për të rindërtuar dhe investuar në Ukrainë. SHBA-të do të marrin 50% të fitimeve nga kjo sipërmarrje. Evropa do të shtojë 100 miliardë dollarë për të rritur shumën e investimeve të disponueshme për rindërtimin e Ukrainës. Pjesa tjetër e fondeve të ngrira ruse do të investohet në një mjet të veçantë investimi SHBA-Rusi që do të zbatojë projekte të përbashkëta në fusha specifike. Ky fond do të synojë forcimin e marrëdhënieve dhe rritjen e interesave të përbashkëta për të krijuar një nxitje të fortë për të mos u rikthyer në konflikt.

15. Do të krijohet një grup pune i përbashkët amerikano-rus për çështjet e sigurisë për të promovuar dhe siguruar pajtueshmërinë me të gjitha dispozitat e kësaj marrëveshjeje.

16. Rusia do të sanksionojë në ligj politikën e saj të mos-agresionit ndaj Evropës dhe Ukrainës.

17. Shtetet e Bashkuara dhe Rusia do të bien dakord të zgjasin vlefshmërinë e traktateve mbi mos-përhapjen dhe kontrollin e armëve bërthamore, përfshirë Traktatin START I.

18. Ukraina pranon të jetë një shtet jo-bërthamor në përputhje me Traktatin mbi Mos-Përhapjen e Armëve Bërthamore.

19. Centrali Bërthamor i Zaporizhzhya-s do të vihet në punë nën mbikëqyrjen e IAEA-s, dhe energjia elektrike e prodhuar do të shpërndahet në mënyrë të barabartë midis Rusisë dhe Ukrainës – 50:50.

20. Të dy vendet zotohen të zbatojnë programe edukative në shkolla dhe shoqëri që synojnë promovimin e mirëkuptimit dhe tolerancës së kulturave të ndryshme dhe eliminimin e racizmit dhe paragjykimeve:

a. Ukraina do të miratojë rregullat e BE-së mbi tolerancën fetare dhe mbrojtjen e pakicave gjuhësore.

b. Të dy vendet do të bien dakord të shfuqizojnë të gjitha masat diskriminuese dhe të garantojnë të drejtat e medias dhe arsimit ukrainas dhe rus.

c. Të gjitha ideologjitë dhe aktivitetet naziste duhet të refuzohen dhe të ndalohen.

21. Territoret:

a. Krimea, Luhansku dhe Donetsku do të njihen si de facto ruse, përfshirë edhe nga Shtetet e Bashkuara.

b. Khersoni dhe Zaporizhzhia do të ngrihen përgjatë vijës së kontaktit, që do të thotë njohje de facto përgjatë vijës së kontaktit.

c. Rusia do të heqë dorë nga territoret e tjera të dakorduara që ajo zotëron kontrolle jashtë pesë rajoneve.

d. Forcat ukrainase do të tërhiqen nga pjesa e Oblastit të Donetskut që ato aktualisht kontrollojnë, dhe kjo zonë tërheqjeje do të konsiderohet një zonë neutrale e demilitarizuar, e njohur ndërkombëtarisht si territor që i përket Federatës Ruse. Forcat ruse nuk do të hyjnë në këtë zonë të demilitarizuar.

22. Pas rënies dakord për marrëveshjet e ardhshme territoriale, si Federata Ruse ashtu edhe Ukraina zotohen të mos i ndryshojnë këto marrëveshje me forcë. Asnjë garanci sigurie nuk do të zbatohet në rast të shkeljes së këtij angazhimi.

23. Rusia nuk do ta pengojë Ukrainën të përdorë lumin Dnieper për aktivitete tregtare, dhe do të arrihen marrëveshje për transportin falas të grurit përmes Detit të Zi.

24. Do të krijohet një komitet humanitar për të zgjidhur çështjet e pazgjidhura:

a. Të gjithë të burgosurit dhe trupat e mbetur do të shkëmbehen në bazë të parimit “të gjithë për të gjithë”.

b. Të gjithë të paraburgosurit civilë dhe pengjet do të kthehen, përfshirë fëmijët.

c. Do të zbatohet një program ribashkimi familjar.

d. Do të merren masa për të lehtësuar vuajtjet e viktimave të konfliktit.

25. Ukraina do të mbajë zgjedhje pas 100 ditësh.

26. Të gjitha palët e përfshira në këtë konflikt do të marrin amnisti të plotë për veprimet e tyre gjatë luftës dhe do të bien dakord të mos bëjnë asnjë pretendim ose të shqyrtojnë asnjë ankesë në të ardhmen.

27. Kjo marrëveshje do të jetë ligjërisht e detyrueshme. Zbatimi i saj do të monitorohet dhe garantohet nga Këshilli i Paqes, i kryesuar nga Presidenti Donald J. Trump. Do të vendosen sanksione për shkeljet.

28. Pasi të gjitha palët të bien dakord për këtë memorandum, armëpushimi do të hyjë në fuqi menjëherë pasi të dyja palët të tërhiqen në pikat e dakorduara për të filluar zbatimin e marrëveshjes.