Shtëpia e Bardhë shpreh gatishmërinë e saj për t’i siguruar Ukrainës armët e fuqishme. Por përdorimi i tyre kërkon përfshirjen e ushtarëve amerikanë. Putin: “Përshkallëzim në marrëdhëniet tona me SHBA-në.” Ashtu si raketat evropiane dyzet vjet më parë, a do të ndezin përsëri raketat kruiz një Luftë të re të Ftohtë?

Nga Gianluca Di Feo – La Repubblica

Ajo e Shtëpisë së Bardhë është një “ultimatum”, por i përcjell me qartësi Kremlinit vullnetin për t’i dhënë Ukrainës një mbështetje të paparë, duke i vënë në duar një mjet jashtëzakonisht të fuqishëm: raketat lundruese Tomahawk, të afta të godasin me efekte shkatërruese të gjitha fabrikat dhe bazat ruse, madje edhe në Siberinë e largët.

“Po, kam marrë një vendim”, deklaroi dje Donald Trump duke iu përgjigjur një pyetjeje mbi dorëzimin e armëve , “por dua të kuptoj çfarë duan të bëjnë me to, ku do t’i dërgojnë”,

Joe Biden i kishte dhënë Kievit armë me një rreze veprimi më të vogël se 300 kilometra, duke ndaluar deri në gusht 2024 përdorimin e tyre kundër territorit rus. Ndërsa tani Trump thotë se është gati të furnizojë raketa që mund të arrijnë mbi dy mijë kilometra largësi me 450 kilogramë eksploziv. Presidenti amerikan duket se kërkon vetëm garanci mbi natyrën e objektivave, për të përjashtuar mundësinë e sulmeve terroriste kundër civilëve.

Kjo nuk përbën problem për drejtuesit ukrainas: ata duan Tomahawk-ët për të shkatërruar “shenjtëroret” e makinës ushtarake të Putinit, si mega-fabrika e Yalabuga-s ku prodhohen me mijëra dronët Shahed-Geran që lëshohen çdo ditë kundër Ukrainës. Impianti ndodhet jashtë rrezes së bombave fluturuese të Kievit, të cilat vazhdojnë të godasin rafineritë ruse edhe 1300 kilometra larg kufirit.

Por këto aeroplanë të telekomanduar mund të mbajnë vetëm rreth gjysmë kuintali eksploziv, ndërsa koka luftarake e Tomahawk-ut përmban dhjetë herë më shumë: mjaftojnë dy ose tre raketa cruise për të rrafshuar një linjë të tërë montimi. Pikërisht atë që bëjnë raketat balistike të lëshuara çdo ditë nga gjeneralët e Moskës kundër industrive të Lvovit dhe Dnipros.

Sigurisht, Trump nuk do të dhurojë asgjë: ai parashikon që edhe ky furnizim të përfshihet në mekanizmin e ri të NATO-s, me Shtetet e Bashkuara që prodhojnë dhe evropianët që paguajnë. Megjithatë, fondet nuk duken si pengesë, por më tepër koha e operacionit. Deri tani, Uashingtoni u ka shitur Tomahawk shumë pak aleatëve, më të ngushtëve: Britanisë së Madhe dhe Australisë, ndërsa së shpejti do t’u shtohet edhe Holanda. Ato janë pothuajse gjithmonë në versionin detar, të destinuara për anije dhe nëndetëse, ndërsa Kievi synon variantin tokësor: kamionë që mund t’i shpëtojnë reagimit rus.

Sot Pentagoni synon të çmontojë ekzemplarët e mbetur të variantit Block III, të prodhuar në vitet ’90 dhe të përditësuar disa herë, të cilët mund të transferohen mjaft shpejt. Janë të pajisur me koka luftarake për të depërtuar në bunkerë nëntokësorë ose për të shpërndarë bomba kasetë, fluturojnë me mbi nëntëqind kilometra në orë duke mbajtur një lartësi prej 50 metrash për t’iu shmangur radarëve, janë rezistentë ndaj kundërmasave elektronike: me pak fjalë, do të përfaqësonin një hap të madh cilësor në aftësitë ofensive të Ukrainës.

Duket sikur jemi përballë një historie që përsëritet. Këto armë janë në fakt versioni më i fundit i të famshmëve Euromissili, të cilët plot 40 vjet më parë e ngritën në kulm tensionin mes NATO-s dhe Paktit të Varshavës: në Itali duhej të vendoseshin në Comiso, në Siçili, dhe shkaktuan mobilizimin më të madh paqësor në vendin tonë. A do të jenë sërish raketat cruise ato që do ta ndezin Luftën e Ftohtë të re?

Vladimir Putin është i bindur për këtë. Nga tribuna e Forumit Valdai në Shën Petersburg, një nga ritualet e autarkisë së tij, më 3 tetor ai dha një përgjigje që shumë vëzhguesve iu duk e paqartë në ton, por e qartë në përmbajtje: “Tomahawk-ët nuk janë aq modernë, por janë të fuqishëm: po, përbëjnë një kërcënim, edhe pse nuk e ndryshojnë ekuilibrin në fushën e betejës. A mund të shkaktojnë dëme raketat cruise? Po. Por, ashtu siç bëmë me ATACMS (raketa me rreze më të gjatë veprimi, dhuratë nga administrata Biden për ukrainasit), ne do t’i përmirësojmë mbrojtjet tona dhe do t’i rrëzojmë.”

Më pas kaloi nga aspektet ushtarake te ato më të rëndësishmet: “A do të dëmtojnë marrëdhëniet tona, ku më në fund po fillonte të shihej një rreze drite në fund të tunelit? Sigurisht! Tomahawk-ët nuk mund të përdoren pa përfshirjen direkte të personelit amerikan. Kjo nënkupton një nivel krejtësisht të ri të përshkallëzimit në marrëdhëniet tona me SHBA-të.”

Putin prek pikën më delikate të çështjes: sistemi i navigimit të raketave cruise duhet të programohet duke futur një sërë të dhënash të klasifikuara, të cilave vetëm Pentagoni ka qasje. Pa kontributin e ushtarakëve amerikanë, Tomahawk-ët nuk funksionojnë. Shtëpia e Bardhë duket se e ka pranuar këtë formë ndërhyrjeje: ditët e fundit ka rrjedhur lajmi se do të ketë një transmetim të drejtpërdrejtë të informacioneve të inteligjencës për ukrainasit, gjë që kishte ndodhur fshehurazi gjatë viteve të Biden-it dhe më pas ishte ndërprerë në muajt e parë pas marrjes së detyrës nga pasardhësi i tij. Pikërisht këto informacione, në veçanti imazhet satelitore të objektivave në Rusi dhe të disa zonave të itinerarit për t’i arritur, duhet të ngarkohen në raketa.

A është e mundur që Trump, pasi e nxori Amerikën nga konflikti duke ia hedhur gjithë peshën e mbështetjes së Kievit aleatëve evropianë, tani të jetë gati të rrezikojë një përplasje me Moskën? Shumë analistë besojnë se edhe hapja për armët me rreze të gjatë synon vetëm të rrisë presionin diplomatik, duke e detyruar Putinin të nisë një negociatë të vërtetë. Koha që Cari kishte kërkuar gjatë samitit të mes gushtit në Anchorage për të përfunduar “operacionin special ushtarak” ka skaduar dhe Trump nuk dëshiron të ndihet i tallur.

Diplomacia ruse ka tentuar të ofrojë një alternativë dhe ka propozuar rinovimin e traktatit START për çarmatimin bërthamor, i cili do të skadojë në shkurtin e ardhshëm, me mundësinë e përfshirjes së Kinës në diskutim: një rrugë që mund të bëhet gjithsesi trampolina për të kandiduar presidentin amerikan për Çmimin Nobel për Paqen, duke e kredituar kështu si liderin që ndaloi vrapin drejt Apokalipsit. Të dielën Trump u mjaftua të thoshte se “është një ide e mirë”. Por 24 orë më vonë ai u rikthye të konkretizonte spektrin e një shiu raketash cruise mbi Rusinë e thellë: një perspektivë që Putini duhet ta shmangë me çdo kusht. Dhe do t’i duhet të zgjedhë nëse do ta bëjë këtë me nisma paqeje apo me kërcënime lufte.