
GBU-57, bomba “gjigante” amerikane që e kërcënon Iranin
Pas 5 ditësh sulmesh midis Izraelit dhe Iranit, Teherani pretendon se raketat e tij balistike po mbjellin terror në zemër të armikut të tij të përjetshëm. Në anën tjetër edhe Tel Avivi po bombardon sistematikisht objektiva në të gjithë territorin iranian nga ajri, duke çuar përpara shkatërrimin e regjimit teokratik. Tensioni në Lindjen e Mesme ka marrë edhe një “ngjyrë” të fortë amerikane që në nisje, pasi postimi i Donald Trump që bëri thirrje për evakuimin e kryeqytetit iranian nxori në pah skenarë për një luftë që do t’i tejkalojë shumë kufijtë e rajonit.
SHBA- të e Trumpit, të cilat prej kohësh kanë pretenduar se luftërat janë shkatërruese dhe kundër mënyrave të tyre politike (pavarësisht nëse lufta në Ukrainë përfundoi në 1 apo 100 ditë) sot kanë një zgjedhje strategjike në përputhje me fuqinë dhe potencialin e tyre ushtarak. Uashingtoni ka mundësinë të zgjedhë t’i japë fund programit bërthamor të Iranit me sulme të përqendruara, me kryengritje sociale në vend, ose ta “zvarrisë” regjimin ekzistues në negociata në një mënyrë shumë më të rreptë, e cila tani do të ketë dijeni absolute se armët bërthamore nuk janë një opsion dhe se ato vetë kanë një datë skadimi…
Deri më tani, Trump nuk duket se ka bërë ndonjë zgjedhje specifike, pasi nga njëra anë ai ka dhënë urdhra të qarta për të transportuar luftëtarë, bombardues dhe “cisterna” ajrore në Mesdhe dhe Lindjen e Mesme dhe nga ana tjetër ai deklaron publikisht se iranianët po bëjnë thirrje dhe kërkojnë negociata. Izraeli, nga ana e tij, ka arritur përsëri, brenda 60 ditësh, ta sjellë Tel Avivin në pozicionin e partnerit të vetëm të Shtëpisë së Bardhë në rajon dhe në të njëjtën kohë të godasë atë që për kryeministrin e vendit është shtylla e karrierës së tij politike që kur u bë kreu i partisë së tij në moshën 44 vjeç, “boshtin e së keqes”.
Shtetet e Bashkuara janë aktualisht praktikisht e vetmja fuqi ushtarake – nëse pranojmë të dhënat e publikuara mbi arsenalet e fuqive të mëdha – që ka një armë të aftë t’i japë fund përfundimisht programit bërthamor të Teheranit dhe konkretisht objektit Fordoë të vendosur thellë në male.
Bomba GBU‑57 Massive Ordnance Penetrator (MOP) është një bombë amerikane me fuqi të madhe që depërton në blindazh. Me një peshë prej 13 600 kilogramësh, ky “shkatërrues fortesash” gjigant është projektuar për të neutralizuar bunkerë nëntokësorë jashtëzakonisht të thellë dhe të fortifikuar, objektiva që nuk preken nga armët konvencionale. GBU‑57 u prodhua nga Boeing për Forcat Ajrore të SHBA-së në fillim të viteve 2000 dhe konsiderohet arma më e fuqishme jo-bërthamore në arsenalin e SHBA-së.
Ajo mbart një kokë luftarake prej më shumë se 2400 kilogramësh eksplozivë dhe ka një kapacitet depërtimi që tejkalon 60 metra në beton të përforcuar. Objektivi i saj kryesor? Objekte të tilla si Fordoë, objekti nëntokësor i pasurimit të uraniumit i Iranit, i varrosur thellë në terrenin shkëmbor pranë qytetit të Qom. Megjithatë, përdorimi i MOP nuk është një çështje e thjeshtë. I vetmi avion që mund ta mbajë atë është bombarduesi i fshehtë B-2 Spirit. Edhe pse SHBA-të kanë një numër të vogël të këtyre bombave (rreth 20), ato mbeten nën kontroll të rreptë strategjik.
Izraeli, megjithëse ka avionë luftarakë të sofistikuar dhe sisteme të përparuara armësh, nuk zotëron as bombën dhe as bombarduesin e nevojshëm për ta aktivizuar atë – që do të thotë se çdo operacion kundër një objekti nëntokësor iranian do të kërkonte mbështetje të drejtpërdrejtë nga Shtetet e Bashkuara. Deri më sot, GBU-57 nuk është përdorur kurrë në luftime, duke mbetur një “mjet i fundit” në arsenalin strategjik të SHBA-së. Megjithatë, ekzistenca e tij është një mesazh i qartë fuqie dhe një mjet për ndikim në një peizazh gjeopolitik jashtëzakonisht të brishtë.