George Orwell

Pabi im i parapëlqyer publik, Hëna nën ujë, është vetëm dy minuta larg nga një stacion autobusi, por është në një rrugë anësore, dhe të dehurve dhe poterexhinjve nuk duket se u bie kurrë rruga andej, madje as të shtunave mbrëma.

Klientët, ndonëse mjaft të shumtë, përbëhen kryesisht nga “të rregulltit” që zënë të njëjtën karrige çdo mbrëmje dhe shkojnë atje për bisedë po aq sa për birrën.

Nëse më pyesni pse parapëlqen një pab të caktuar publik, do të duket e natyrshme ta vendosni birrën në radhë të parë, por gjëja që më tërheq më shumë në lidhje me Hënën nën ujë është ajo që njerëzit e quajnë “atmosfera” e saj.

Si fillim, e gjithë arkitektura dhe armatura janë mirë­filli vik­toriane. Nuk ka tavolina të mbuluara me xham apo fatkeqësi të tjera moderne dhe, nga ana tjetër, nuk ka trarë të rremë në çati, qoshe të vetme apo panele plastike të maskuara si prej lisi. Punimet prej druri, pasqyrat zbukuruese pas lokalit, vatrat e zjarrit prej gize, tavani i zbukuruar me lulka, i ngjyrosur me të verdhën e errët prej tymit të duhanit, koka e demit mbi shaminë e kuqe – gjithçka ka shëmtinë solide dhe të rehatshme të sheku­llit të nëntëmbëdhjetë.

Në dimër në përgjithësi ka zjarr të mirë që digjet në të paktën në dy nga baret, dhe vendi i modeluar sipas stilit viktorian kri­jon shumë hapësirë për të lëvizur. Ka një bar publik, një bar sallon, një bar zonjash, një shishe dhe kanë për ata që kanë turp ta blejnë birrën e darkës publikisht dhe, lart, një dhomë ngrënie.

Lojërat luhen vetëm në publik në mënyrë që në lokalet e tjera të mund të ecësh pa u ulur vazhdimisht për t’i shmangur shigje­tat fluturuese.

Te Hëna nën ujë është përherë mjedis shumë i qetë për të kuven­duar. Shtëpia nuk zotëron as radio e as piano, madje edhe në prag të Krishtlindjeve, në raste të tilla, të kënduarit bëhet për të krijuar një lloj sfondi.

Banakieret i njohin shumicën e klientëve me emër dhe shfa­qin interes për secilin prej tyre. Ato janë të gjitha gra të moshës së mesme – dy prej tyre i kanë flokët e lyera me nuanca shumë befasuese – dhe u drejtohen të gjithëve me “i dashur” pava­rësisht moshës apo gjinisë. (“I dashur”, jo “shpirt”: pabet ku banakierja të quan “shpirt” kanë gjithmonë një atmosferë të papëlqye­shme vulgare.)

Ndryshe nga shumica e lokaleve, Uji nën hënë shet duhan dhe, gjithashtu, shet aspirina dhe pulla dhe është i detyruar t’ju lejojë ta përdorni telefonin.

Nuk mund të hani darkë tek Uji nën hënë, por mund të marrësh gjithmonë në sportel sandviçë me salsiçe mëlçie, midhje (specia­liteti i tyre), djathë, turshi dhe ato bis­kota të mëdha me fara qimnoni në to që duket se ekzi­stojnë vetëm në pabe.

Në katin e sipërm, gjashtë ditë në javë, mund të hani një drekë të mirë dhe të bollshme – për shembull, një fetë mishi, dy perime dhe një fetë buke me reçel – për rreth tre shilinga.

Kënaqësia e veçantë e kësaj dreke është se me të mund ta shoqërosh me birrë të fortë të markës Draught staut. Unë dyshoj nëse deri në 10 për qind e pabeve në Lon­dër e shërbejnë këtë birrë të fortë, por Hëna nën ujë është një prej tyre. Është një lloj i fortë kremoz dhe është më mirë të mbahet në një enë kallaji.

Ata janë të veçantë për enët ku i mbajnë pijet, te Hëna nën ujë, për shembull, kurrë nuk bëjnë gabim të të shër­bejnë një litër birrë në një brokë pa dorezë. Përveç kri­kllave prej qelqi dhe kallaji, ata kanë disa të kënd­shme porcelani me ngjyrë rozë, të cilat tani rrallë shihen në Londër. Krikllat kineze dolën rreth 30 vjet më parë, sepse shumica e njerëzve pëlqejnë që pija e tyre të jetë e tejdukshme por, sipas mendimit tim, birra shijon më mirë në gotë të madhe.

Befasia më e madhe e Hënës nën ujë është kopshti i saj. Kaloni nëpër një kalim të ngushtë që të çon jashtë sallonit dhe gjendeni në një kopsht mjaft të madh me rrape, nën të cilin ka tavolina të vogla jeshile me karrige hekuri përreth. Lart në një skaj të kopshtit ka shilarëse dhe një govatë për t’i rrëshqitur fëmijët.

Gjatë verës në mbrëmje ka festa familjare dhe ju uleni nën rrap duke pirë birrë ose musht në melodinë e kli­thmave të gëzu­eshme të fëmijëve që rrëshqasin në govatë. Karrocat me fëmijët më të vegjël janë parkuar pranë portës.

Hëna nën ujë ka shumë gjëra të bukura, por mendoj se kopshti është tipari më i mirë, sepse bën të mundur që familje të tëra të shkojnë atje në vend që mamaja të qëndrojë në shtëpi dhe të kujdeset për fëmijën, ndërsa babi del vetëm.

Dhe megjithëse ata lejohen vetëm në kopsht, fëmijët priren të hyjnë në pab, madje të marrin pije për prindërit e tyre. Kjo, besoj, është në kundërshtim me ligjin, por është një ligj që meriton të shkelet, sepse është marrëzia puritane e përjashtimit të fëmijëve dhe, për rrjedhojë, në një farë mase të grave – nga lokalet që i ka kthyer këto vende në dyqane pijesh në vend të takimeve fami­ljare – ashtu si duhet të jenë.

Hëna nën ujë është vendi ideal për mua se si duhet të jetë një pab – të paktën, në zonën e Londrës. (Cilësitë që dikush pret nga një pab në fshat janë paksa të ndry­shme.) Por tani është koha për të zbuluar diçka që lexuesi i mprehtë dhe i zhgënjyer ndoshta do ta ketë marrë me mend. Nuk ekziston një vend i tillë si Hëna nën ujë. Kjo do të thotë se mund të ketë një pab me atë emër, por unë nuk kam parë asnjë pab me të gjitha këto cilësi.

Kam qenë në pabe ku birra është e mirë, por s’mund të hash vakte, të tjera ku mund të hash, por që janë të zhurmshme dhe të mbushura me njerëz, dhe të tjera që janë të qeta, por birra në përgjithësi është e thartë. Sa iu përket kopshteve, mund të men­doj vetëm për tri pije­tore në Londër që kanë kopshte.

Por, për të qenë i drejtë, unë njoh disa pabe që gati janë si Hëna nën ujë. Kam përmendur dhjetë cilësi që duhet të ketë një pab i përsosur dhe kam qenë në një pab që ka tetë prej tyre. Edhe atje, megjithatë, nuk ka birrë të fortë dhe as kriklla porcelani.

Dhe nëse dikush njeh një pab që ka birrë të fortë, zjarr në vatër, ushqime të lira, një kopsht, banakiere dhe pa radio, do të jem i lumtur të dëgjoj për të, edhe pse emri që do të ketë mund të jetë diçka aq prozaike sa Luani i kuq ose Armët hekurudhore.

Evening Standard, 9 shkurt 1946

Përktheu nga anglishtja: Granit Zela.

Marrë nga numri 24 i revistës “Akademia”.

© “Armagedoni”