10 vjet pas korrikut vendimtar të 2015-ës, Angela Merkel, një figurë qendrore në menaxhimin e krizës greke si kancelare e Gjermanisë, thotë tani se admiroi grekët që duruan duke tërhequr vetëm 60 euro në radhët e bankomateve. Në një intervistë të gjatë për drejtorin e “Kathimerini”, Alexis Papachelas ajo ka folur pa doreza me rastin e botimit në gjuhën greke të librit të saj, “Liria”.

Më bëri përshtypje që grekët me 60 euro mund ta duronin, gjermanët jo. E pyetur se “çfarë do t’i thoshit grekut të thjeshtë sot nëse do ta gjente në rrugë?”, ajo u përgjigj: “Nuk do të kërkoja falje, paraqita motivet e mia. Do të thoja se arritëm shumë, nuk mund ta imagjinoj BE-në pa Greqinë”.

“Më bëri shumë përshtypje qëndrueshmëria e shoqërisë greke sepse atëherë, gjatë asaj periudhe të vështirë me referendumin, njerëzit mund të tërhiqnin vetëm 60 euro nga banka. Thashë që gjermanët nuk do të ishin në gjendje ta përballonin…”

Merkel tha se nuk do t’i kërkonte qytetarit grek të zakonshëm një “falje”. “Nuk mund ta imagjinoj Bashkimin Evropian pa Greqinë”, – vuri në dukje ajo në mënyrë karakteristike, duke theksuar përpjekjet e mëdha që bëri për të bindur Schäuble, i cili donte ta nxirrte Greqinë nga eurozona. “E telefonoja çdo orë dhe e informoja”, – tregoi ish-kancelare gjermane, e cila e përshkroi si momentin më të pakëndshëm të karrierës së saj politike momentin kur Alexis Tsipras e informoi në telefon për referendumin.

“Ishte telefonata më e habitshme dhe më e heshtura e karrierës sime”, – tha Merkel dhe shtoi: “atëherë e kuptuam se nëse vota “jo” mbizotëron, kjo do të thotë dalje nga euro. Ne nuk mund të vendosnim për një vend demokratik”.

Merkel foli për përshtypjet që pati herën e parë që Alexis Tsipras vizitoi Berlinin si kryeministër, si dhe për bisedat që pati me George Papandreun dhe Antonis Samarasin, presionin e ushtruar mbi të nga Obama, që e bëri të qante, marrëdhëniet e saj me Putinin, luftën në Ukrainë dhe Trumpin, i cili sipas saj e sheh gjithçka nga perspektiva e një “marrëveshjeje”.

Dukesha si djali i keq që thoshte “Nuk mund të jap para”.

“Në shkurt të vitit 2010 u bë e qartë se problemi ishte vërtet i madh. Më thanë se Greqia ka nevojë për para”, – tha Merkel dhe shtoi se me “klauzolën e mosshpëtimit” që ekzistonte në euro, “nuk mund të jepja para”.

E pyeta George Papandreun: “Çfarë do?” dhe ai u përgjigj: “Asgjë”. Në takim, kryeministri grek heshtte. Po diskutonim intensivisht dhe dukesha si djali i keq që thoshte: “Nuk mund të jap para”. Presidenti i Këshillit Evropian, Herman Van Rompuy, ndërpreu takimin dhe shkroi disa fjali: “Greqia do të bëjë atë që duhet të bëjë. Ne do ta mbështesim atë dhe euro është monedha jonë e përbashkët”.

“Vendosa në vitin 2011 që duhej të bënim gjithçka që kishim në dorë për ta mbajtur Greqinë në eurozonë”, tha Merkel dhe shtoi se “negociatat ishin jashtëzakonisht të vështira, pas referendumit të Alexis Tsipras. Duke e ditur që Schäuble donte që Greqia të dilte nga eurozona, e telefonoja çdo orë dhe ia paraqisja situatën sepse doja që këto vendime të merreshin së bashku me Ministrin tim të Financave”, – tha ajo.

Duke iu referuar Antonis Samaras, ajo theksoi: “Unë isha polici i keq në atë kohë. Nuk bëra asgjë për t’u shqetësuar, por sepse isha e mendimit se vendi duhej të ecte në rrugën e duhur. Ne ishim miq në nivel politik, në nivel partie, por kishim mendime kontradiktore shumë herë. Isha në anën e Samaras sepse mendoja se një shuarje borxhi ishte e nevojshme (siç ishte Schäuble), por Trichet tha se nëse bëni diçka të tillë, e gjithë bota financiare do të humbasë besimin në Eurozonë. Isha e mendimit se Greqia duhet të lirohej nga kjo barrë, por edhe pala tjetër kishte argumente.”

E pashë Tsiprasin dhe thashë “Zoti e bekoftë”

Duke iu referuar përshtypjeve të krijuara nga takimi i saj me Alexis Tsiprasin, Merkel tha: “Mendoj se nuk ishte aq mbresëlënëse herën e parë sepse ai ishte në Bruksel. Pastaj e ftova në Berlin dhe atmosfera ishte e tensionuar. Ai shkoi dhe pa demonstruesit para Kancelarisë dhe përshëndeti shokët e tij nga partia…

Unë thashë Zoti e bekoftë! Shpresojmë që të vijë në një moment. Ai erdhi në një moment dhe ndërsa shkova drejt grupit të tij thashë “kjo është e guximshme” dhe ai më tha se duhet të merresh me ndjekësit e tu. Duke u prekur me dorë u afruam më shumë me njëri-tjetrin. Ai i konsideronte privatizimet si punë të djallit, nuk ishte e lehtë…

Negociatat 17-orëshe

“Nuk doja që Greqia të largohej nga euro dhe Tsipras nuk donte një memorandum. Ishte telefonata më e habitshme që kam pasur në të gjithë karrierën time politike dhe një nga telefonatat më të heshtura”, – tha ish-kancelarja për mënyrën se si Tsipras e informoi se do të vazhdonte me një referendum. Disa orë më parë, Tsipras kishte refuzuar t’i thoshte “po” marrëveshjes me huadhënësit.

Merkel e pyeti se çfarë do të bënte dhe Tsipras u përgjigj: “Do të kthehem në vendin tim dhe do të flas me qeverinë dhe partinë time”.

“Dhe cili do të jetë rezultati?” – e kishte pyetur Merkel.

“Nuk e di”, u përgjigj Tsipras.

“Rezultati i atij diskutimi në Athinë do të jetë nëse do të mbahet një referendum. Dhe cili është rekomandimi juaj?” – e kishte pyetur Merkel Tsiprasin.

“Sigurisht që jo”, – u përgjigj Tsipras.

“Atje më iku zëri”, – tha Merkel.

E mbyllëm telefonatën shumë shpejt. Hollande më thotë: “Çfarë do bëjmë tani?”

Nëse ishte “jo”, ne thamë se kjo do të thotë dalje nga euro, Greqia nuk u pajtua dhe ne thamë se një demokraci nuk mund të vendosë për të gjithë të tjerët. Pastaj, ish-kancelarja iu referua asaj që ndodhi pas referendumit – duke përsëritur kënaqësinë e saj me nivelin e lartë të ekipit grek që u ra dakord për memorandumin e 3-të.

“Qava, ndjeva shumë presion”

“Obama nuk e njihte mirë pjesën ligjore, qëllimet e BQE-së. Rezerva Federale e SHBA-së ka përgjegjësi të tjera. Obama nuk i dinte të gjitha, në një moment qava, më kishin bërë presion. Ai donte t’i thoshte BQE-së të jepte më shumë likuiditet. Këshilltarët e mi më thanë se nuk mund ta bëja këtë, nuk do të pranohej as nga gjykatat gjermane dhe unë ia kisha thënë Obamës këtë. Draghi, si president i BQE-së, “krijoi Bazukën” dhe tha çfarë të duhej. Ai e bëri vetëm”.

Imigracioni – Situata ishte dramatike në Greqi

Çdo ditë vinin 10,000 refugjatë të rinj sa herë që duhej të bëja diçka. Mund të kishim parandaluar refugjatët nga Austria në Gjermani, por kjo nuk mjaftoi. Kjo është arsyeja pse mbështeta planin Bashkimi Evropian – Turqi. Situata në Greqi ishte dramatike. Turqia nuk bëri asgjë.

95% e refugjatëve nuk hynë në BE. Në këmbim, Turqia mori para. Kishte shumë presion në atë kohë. Më ftuan në Stamboll, shkova në ato pallate, karriget ishin shumë mbresëlënëse, por duhej të bëja diçka. Politika është politikë e vërtetë, isha e detyruar të flisja me Erdoganin.

Jam e lumtur që Evropa ka ecur përpara dhe ka krijuar një sistem të përbashkët evropian të azilit. Ata që nuk kanë marrë azil duhet të kthehen në vendet e tyre. Synimet e luftës kundër kontrabandistëve janë sigurisht të sakta.

Kriza me Turqinë

“Ne duhet të flasim gjithmonë me fqinjët tanë. Në veçanti, kufijtë tanë detarë nuk mund të mbrohen vetëm me Frontex. Nëse do të shmangej një incident greko – turk? Po, pati tensione shumë herë, ne u përpoqëm të ndërmjetësonim. Në bisedime, e kuptova sa e vështirë ishte të gjeje terren të përbashkët.

Sepse klima midis Greqisë dhe Turqisë ishte mjaft agresive në disa raste. U përpoqa të kontribuoja, por mund ta bëjmë vetëm me gjysmë hapash .

Putini, BRSS dhe lufta në Ukrainë

Për Putinin, shpërbërja e BRSS ishte ngjarja më e keqe e shekullit të 20-të, dhe i thashë se për mua ishte gjëja më e këndshme e jetës sime. Perspektivat tona ishin krejtësisht të ndryshme. Putini ende ka këtë ide se Rusia duhet të ushtrojë ndikim mbi këto shtete (Ukraina dhe Bjellorusia). Nga pikëpamja e së drejtës ndërkombëtare, ajo që bëri në shkurt 2022 është shkelja e të gjitha kushteve të së drejtës ndërkombëtare.

Unë isha kundër, së bashku me Sarkozinë, zgjerimit të NATO-s në Ukrainë dhe Gjeorgji – në Bukuresht, në vitin 2008. Rusia nuk po zhduket nga harta dhe është fuqia më e madhe bërthamore në botë, nuk mund ta injoroj këtë. Ne duam një partneritet me Rusinë dhe e bëmë këtë përpjekje. Me pushtimin në shkurt të vitit 2022 kemi një epokë të re.

Unë nuk kam asnjë marrëdhënie me Putinin (tani). Gjithmonë kemi pasur mosmarrëveshje të mëdha, por në rastin e Krimesë ai më gënjeu 1-2 herë dhe kjo e ndryshoi marrëdhënien tonë.

Për Trumpin, gjithçka është një… marrëveshje

“Trump u votua nga populli amerikan, ne duhet të merremi me të. Dhe ne evropianët jemi një entitet, mos na nënvlerësoni. Çdo gjë për të është një marrëveshje. Bota nuk funksionon në atë mënyrë. Është shumë e vështirë të arrish rezultate të përbashkëta – me Trumpin. Nuk është lajm i mirë, jam e bindur për këtë. Ai gjithmonë mendonte diçka për të tërhequr vëmendjen e të gjithëve.

Bëra gabimin kur i thashë në takim: “Donald, duhet të shtrëngojmë duart”, por ai nuk e bëri. Ai gjithmonë përpiqej të shpërqendronte vëmendjen dhe t’i bënte të gjithë ta shikonin.” /Përgatiti LAPSI.al