Shkruan: Ethem Çeku

Fushatat elektorale përbëjnë një nga momentet më të ndjeshme dhe më përcaktuese të jetës demokratike të një shteti. Në Kosovë, partitë politike kanë hyrë në këtë fazë duke artikuluar programe dhe duke ndërtuar struktura zgjedhore, ndërsa qytetarët përballen me detyrën themelore të demokracisë: të gjykojnë, të krahasojnë dhe të vendosin në mënyrë racionale për të ardhmen e Republikës.

Vendimmarrja elektorale nuk duhet të udhëhiqet nga impulse emocionale apo përplasje të përkohshme partiake, por nga një pyetje normative dhe politike thelbësore: cili vizion i shërben më së miri së mirës së përbashkët dhe konsolidimit afatgjatë të shtetit? Në këtë kuptim, vota nuk është vetëm akt politik, por edhe akt etik, i lidhur drejtpërdrejt me përgjegjësinë qytetare.

Historia politike botërore dëshmon se demokracitë funksionale arrijnë stabilitet dhe legjitimitet kur politika fokusohet në çështjet reale të jetës shoqërore. Shembulli klasik i zgjedhjeve presidenciale në Shtetet e Bashkuara të Amerikës në vitin 1992, i përmbledhur në formulën e Bill Clintonit “Ekonomia. Ekonomia dhe vetëm ekonomia”, shpreh një parim më të thellë: legjitimiteti politik buron nga aftësia për t’iu përgjigjur nevojave konkrete të qytetarëve.

Në këtë kontekst, fushata elektorale duhet të konceptohet si hapësirë e debatit racional ndërmjet ideve dhe programeve, dhe jo si arenë e delegjitimimit moral të kundërshtarit politik. Siç ka theksuar Mandela, “Demokracia kërkon debat, tolerancë dhe respekt për dallimet.” Pa këto parime, konkurrenca politike humb funksionin e saj emancipues dhe shndërrohet në konflikt shkatërrues.

Gjuha politike bart peshë historike dhe simbolike. Diskursi i vrazhdë dhe përçarës nuk e dëmton vetëm kulturën demokratike të brendshme, por edhe pozitën ndërkombëtare të shtetit. Që nga Konferenca e Londrës (1912–1913) dhe Konferenca e Paqes në Paris (1919–1920), kundërshtarët e shtetësisë shqiptare kanë ndërtuar narrativën se shqiptarët, për shkak të ndasive të brendshme, nuk janë të aftë për shtetformim. Çdo përçarje e sotme, në mënyrë të pavetëdijshme, e riprodhon këtë tezë historike.

Në filozofinë politike evropiane, kompromisi konsiderohet virtyt i demokracisë dhe jo shenjë dobësie. Konrad Adenauer e ka formuluar këtë parim me qartësi kur ka theksuar se “Demokracia jeton nga kompromisi, jo nga armiqësia.” Ky parim përbën bazën funksionale të demokracive të konsoliduara, ku fushatat janë të ashpra në ide, por të përgjegjshme në formë dhe qëllim.

Kosova, si shtet i dalë nga një proces i dhimbshëm historik, përballet me sfida strukturore: zhvillimin ekonomik, ndërtimin e institucioneve funksionale, forcimin e arsimit dhe ruajtjen e vlerave të luftës çlirimtare të UÇK-së, e cila përfaqëson momentin themelor të rikthimit të lirisë dhe të subjektivitetit politik të shqiptarëve të Kosovës. Këto sfida nuk mund të adresohen përmes polarizimit të brendshëm, por përmes pjekurisë politike, unitetit institucional dhe përgjegjësisë republikane.

Në përfundim, fushata elektorale nuk duhet parë thjesht si garë për pushtet, por si provë e kulturës politike dhe e kapacitetit shtetformues të shoqërisë. Vetëm një diskurs i ndërtuar mbi arsyen, respektin dhe përgjegjësinë publike e forcon demokracinë dhe e konsolidon Republikën e Kosovës si shtet të qëndrueshëm dhe të besueshëm në rendin ndërkombëtar.

“Kosova është një vend i vogël në hapësirë, por i madh në qëndresë, sepse historia e saj dëshmon se liria dhe shteti ndërtohen me sakrificë, durim dhe vizion.”