Paul Williams nisi dëshminë e tij në Hagë në cilësi të dëshmitarit të Hashim Thaçit.

Williams e nisi qysh në hyrje duke rikujtuar se ftesë për të shërbyer si këshilltar i delegacionit shqiptar në Rambuje mori nga Bujar Bukoshi, ish-Kryeministër i Qeverisë në Ekzil në emër të Presidentit të Kosovës, Ibrahim Rugovës.

Krejt kjo, tha ai, në bashkërendim të plotë me diasporën shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës me të cilët ishte në kontakt.

Williams ishte  dhe është  një nga figurat më të shquara edhe akademike në botë për çështje të së drjetës ndërkombëtare: dhe është autor i një koncepti gjigant juridik si “Sovraniteti i Fituar”.

Kush është dhe çka përfaqëson ai?

Paul R. Williams është Profesor i së drejtës ndërkombëtare në American University, ekspert i shquar në konceptin e vetëvendosjes së popujve, njohjen e shteteve dhe negociatat e paqes.

Në Rambuje Williams e mbështeste idenë që Marrëveshja e Rambujesë të ishte një zgjidhje kalimtare, si një hap drejt vetëvendosjes më të madhe dhe përfundimisht pavarësisë.

Ai identifikonte edhe problemet e draft-marrëveshjes asokohe: për shembull, dispozita si vetoja e çdo grupi kombëtar për “interesat jetike” apo kushti që presidenti i Kosovës dhe kryetari i Kuvendit të ishin nga etni të ndryshme – rrezikonin bllokadë dhe dobësim të autonomisë reale.

Në Shkrimet Akademike (2000-at) disa tema kryesore që i elaboronte janë:

Modeli i “Sovranitetit të Fitueshëm” (Earned Sovereignty), ku ai trajton idenë që sovraniteti mund të ndahet përkohësisht nën mbikëqyrje ndërkombëtare, por me perspektivë të qartë drejt pavarësisë së plotë.

Në të drejtëm për vetëvendosje ai insistonte, teorikisht dhe praktikisht, se Kosova ka të drejtë ligjore për vetëvendosje, përfshirë edhe pavarësinë, duke u bazuar në rrethana të caktuara.

Ndërsa për “Statusin Final” dhe kufizimet ligjore/normative Williams analizonte rolin e së drejtës ndërkombëtare, të Rezolutës 1244 të KS të OKB-së, të negociatave dhe pritshmërive mbi statusin përfundimtar të Kosovës.

Më tej ai paralajmëronte se “autonomia me veti të tepruara bllokuese ose me mbrojtje speciale për pakicat” mund të kthehej në mekanizma që minojnë sovranitetin real.

Nga intervistat dhe komentet e tij të viteve të fundit William shkruan se Kosova është shtet i pavarur dhe sovran ligjërisht dhe praktikisht. Pavarësia, në argumentimin ligjor t të tij, është fakt i kryer, pavarësisht mungesës së njohjes së plotë ndërkombëtare.

Në një intervistë para dy vitesh për Zërin e Amerikës (artikull mbi “vizionin strategjik Williams shprehej se: “Kosova u bë shtet i pavarur… miliona kosovarë jetojnë në një vend të pavarur dhe mund të përcaktojnë vetë fatin e tyre politik.”

Ai tha gjithashtu shprehej se mbi 100 vende e kanë njohur Kosovën si të pavarur, duke e bërë sovranitetin, integritetin territorial dhe pavarësinë politike të saj “të padiskutueshme”.

“Serbia është e interesuar të dëmtojë pavarësinë e Kosovës”

Williams: “Mendoj se Serbia nuk ka arritur ta kuptojë se Kosova nuk është më pjesë e Serbisë, se është një vend i pavarur dhe në rrugën e duhur për në Evropë”.

Njohja është në masë të madhe e kryer (117 shtete) dhe shumica e shteteve e kanë njohur Kosovën; mosnjohja nga disa shtete të BE-së dhe Serbia mbetet pengesë, por jo mohues i shtetësisë.

Mospajtimi i Serbisë nuk e mohon shtetësinë, assesi, dhe se refuzimi i Serbisë për ta njohur Kosovën nuk ndryshon realitetin juridik e politik.