Shkruan: Ethem Çeku

Në historinë e një kombi, periudha më e vështirë nuk është ajo e luftës, por ajo që vjen pas saj — koha kur idealet përplasen me pushtetin dhe sakrifica me interesin. Pikërisht në këtë udhëkryq ndodhet sot politika shqiptare: midis kujtesës që zbehet dhe pushtetit që ka humbur aftësinë për të ndriçuar. Lufta kërkoi guxim, por paqja kërkon urtësi; dhe kur shpirti i përbashkët zëvendësohet nga ambicia personale, politika humbet dritën morale dhe shndërrohet në instrument pushteti, jo në udhëheqje shpirtërore.

Në hapësirat shqiptare, veçanërisht në Maqedoninë e Veriut, po shfaqet një dukuri e rrezikshme për stabilitetin e identitetit politik shqiptar: përpjekja për të larguar nga skena figurat e ndërgjegjes kombëtare. Kjo qasje nuk i bën nder as demokracisë, as historisë. Largimi i brezit të sakrificës është mohim i rrënjëve morale të kombit dhe shndërron politikën në mekanizëm të përkohshëm interesi.
Fakti që kryeministri maqedonas gëzohet për rezultatet e dobëta të partive shqiptare tregon një frymë të thellë anti-historike dhe anti-shqiptare, që forcon dobësimin e faktorit shqiptar përmes përçarjes. Në këtë mënyrë, ndasia ndërshqiptare nuk është më rastësi, por strategji politike që i shërben tjetrit për të ruajtur dominimin.

Në Luginën e Preshevës, përçarja ka sjellë një pasojë të qartë: aty ku shqiptarët duhej të kishin tre përfaqësues, sot kanë vetëm një. Kur mungon uniteti, drejtësia humbet. Përçarja është forma më e sofistikuar e nënshtrimit — ajo e bën një popull të duket i lirë ndërsa mbetet i copëzuar.
E njëjta gjendje reflektohet edhe në Mal të Zi, ku shqiptarët, të ndarë dhe të përçarë, kanë humbur peshën e tyre politike dhe rolin shtetformues. Rivalitetet e vogla dhe mungesa e një vizioni të përbashkët i kanë zbehur si faktor ndikimi. Në vend që të jenë zë i bashkimit dhe ndërgjegjes kombëtare, ata shpesh janë bërë instrumente të interesave të ngushta, duke humbur dimensionin historik të misionit të tyre politik.

Historia ka dëshmuar se kombet që harrojnë bijtë e sakrificës humbasin dritën e vet morale. Shembujt e Finlandës pasluftës dhe Izraelit të ringjallur tregojnë se kujtesa nuk është barrë, por energji etike që ushqen shtetin dhe përparimin.

Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, liderët e mëdhenj dolën nga fusha e shërbimit, jo nga zyrat e partive. George Washington dhe Dwight Eisenhower e kthyen sakrificën në përgjegjësi morale, jo në privilegj politik. Në shoqëritë e pjekura, sakrifica lind drejtimin, ndërsa në ato të brishta, drejtimi përpiqet të fshijë sakrificën.

Kriza shqiptare nuk është krizë njerëzish, por krizë vizioni dhe morali politik. Ne kemi nevojë për një rilindje filozofike, për politikë që shërben e jo që sundon, që flet me shpirt e jo me ego. Vetëm përmes mirënjohjes, reflektimit dhe bashkimit mund të rindërtohet dinjiteti i humbur dhe të rikthehet besimi në politikë si akt moral.

Në Kosovë, kjo mungesë vizioni është më e dukshme se kudo. Elita politike shqiptare duhet të kapërcejë inatet personale dhe të ngrihet mbi egot e liderëve, sepse një komb që drejtohet nga egoja, jo nga ideali, është i destinuar të ecë në rreth vicioz.
Në këtë udhëtim të vështirë kombëtar, partitë shqiptare duhet të reformohen mbi parimet demokratike dhe kombëtare, duke e kthyer garën për pushtet në garë për ide, vizione dhe vlera. Vetëm atëherë politika do të ngrihet nga interesi në ideal, nga pushteti në përgjegjësi, dhe nga ndarja në bashkim. Sepse në thelb, politika është pasqyra e shpirtit të kombit — dhe një komb pa shpirt, sado i fortë të duket, është i brishtë përballë historisë.