Çdo vit që nga viti 1901, ata janë mbledhur fshehurazi, pa zbuluar kur kanë diskutuar dhe pa u lejuar gazetarëve të shohin takimin e tyre të fundit – deri më tani.

Anëtarët e komitetit norvegjez të Nobelit – kujdestarët e çmimit më prestigjioz në botë – do të njoftojnë të premten se kë do të nderojnë me Çmimin Nobel për Paqen.

Dhe BBC, së bashku me transmetuesin kombëtar të Norvegjisë, fituan qasje ekskluzive.

Është hera e parë në historinë 125-vjeçare të çmimit që medias i është lejuar të shohë prapa skenave të procesit.

Pesë anëtarët dhe sekretari takohen në sallën e Komitetit të institutit Nobel të Oslos.

Matanë mureve janë të futura në kornizë fotografi të çdo laureati të paqes, me një hapësirë në fund për një fotografi të fituesit të këtij viti.

Bëhet e ditur se komiteti mblidhet të hënën në mëngjes, katër ditë para se të shpallë fituesin.

Ata ndajnë kafe dhe më pas hapin procedurat; finalja e një procesi përzgjedhjeje që zgjati disa muaj.

“Diskutojmë, debatojmë, ka temperaturë të lartë”, tha kryetari i komitetit norvegjez të Nobelit, Jorgen Watne Frydnes.

“Por gjithashtu, sigurisht, jemi të civilizuar dhe përpiqemi të marrim një vendim të bazuar në konsensus çdo vit”, shtoi ai.

Frydnes tha se komiteti është gjithmonë i mbingarkuar me njerëz që sugjerojnë se kush duhet të fitojë.

Ata lexojnë me zë të lartë kriteret për çmimin e përcaktuar në testamentin e Nobelit të vitit 1895; që ai t’i jepej kujtdo që ka bërë më shumë për vëllazërinë midis kombeve, heqjen ose zvogëlimin e ushtrive të përhershme, ose për mbajtjen ose promovimin e kongreseve të paqes.

Pastaj dera mbyllet. Është koha për vendime.

A ka presion?

Ndërkohë, Donald Trump, njeriu më i fuqishëm në botë dëshiron çmimin më prestigjioz në botë. Duket sikur është fiksuar pas tij.

Në fjalime dhe konferenca për shtyp, ai ka përmendur vazhdimisht një listë me shtatë luftërat që thotë se i ka zgjidhur.

Ai është mburrur se e meriton çmimin dhe se “të gjithë thonë se duhet ta marrë”.

“Ata do t’ia japin dikujt që nuk ka bërë asgjë të mallkuar; do t’ia japin atij që shkroi një libër për mendjen e Donald Trump… do të jetë një fyerje e madhe për vendin tonë”, kishte deklaruar presidenti amerikan.

Benjamin Netanyahu i Izraelit publikisht lëshoi një letër nominimi në Shtëpinë e Bardhë ; presidenti i Azerbajxhanit i tha Trumpit në një konferencë për shtyp se e meritonte çmimin; qeveria e Pakistanit njoftoi se e kishte nominuar atë, duke fituar duartrokitjet e presidentit.

Edhe kolegët e tij të kabinetit kanë ndjekur shembullin.

Steve Witkoff, i dërguari i tij kryesor, tha me entuziazëm se dëshira e tij e vetme ishte që komiteti i Nobelit të njihte se Trump ishte “kandidati më i mirë” në historinë e çmimit”.

Ndërsa Frydnes duket se nuk shqetësohet nga asnjë ndjenjë presioni publik.

“Çdo vit, marrim mijëra letra, email-e, kërkesa, njerëz që thonë ‘ky është ai që duhet të zgjedhësh’ – kështu që për të pasur atë fushatë, presioni… nuk është diçka e re.”

Por ai shton se shkëlqimi i paparë i këtij viti nuk ka kaluar pa u vënë re.

“Ne ndiejmë se bota po dëgjon, dhe bota po diskuton, dhe të diskutosh se si mund të arrijmë paqen është një gjë e mirë. Dhe ne duhet të qëndrojmë të fortë dhe me parime në zgjedhjet tona… kjo është puna jonë.”

Raportohet se komiteti norvegjez emërohet nga parlamenti i vendit dhe, megjithëse anëtarët – zakonisht deputetë në pension – e ruajnë me forcë pavarësinë e tyre, shumë prej tyre kanë pikëpamje të ashpra.

Ndryshe, mediat norvegjeze raportuan se presidenti amerikan i telefonoi Jens Stoltenbergut, ish-kreut të NATO-s dhe tani ministrit të financave të Norvegjisë, për të lobuar për çmimin.

Por a është realisht e mundur që presidenti i SHBA-së të fitojë?

Ai sigurisht që ka mbështetësit e tij në vend dhe jashtë vendit – por Nina Graeger, drejtoresha e PRIO, një organizatë kërkimore për paqen, thotë se shanset nuk janë të mëdha.

“Administrata Trump është tërhequr nga institucionet ndërkombëtare si Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe marrëveshjet e klimës së Parisit, dhe nëse shikoni dëshirën e Trumpit për të marrë Grenlandën nga Danimarka… kjo nuk flet në favor të bashkëpunimit ndërkombëtar.”

I kombinuar me masat e rrepta ndaj protestave, gazetarëve kritikë dhe akademikëve, ajo përfundon: “Mendoj se këto tregojnë një drejtim jo paqësor.”

Një pengesë për Trumpin është se nominimet për çmimin – këtë vit kishte 338 – u mbyllën në fund të janarit, për t’i dhënë komitetit kohë për t’i vlerësuar ato.

Presidenti u rikthye në detyrë vetëm atë muaj.

Por nëse plani i tij i paqes për Gazën materializohet dhe qëndron – Trump njoftoi se Izraeli dhe Hamasi kishin rënë dakord për fazën e parë – Graeger beson se ai mund të jetë një pretendent vitin e ardhshëm.

“Mendoj se do të ishte e vështirë të mos shikoja në drejtimin e tij atëherë”, tha ajo.

E gjitha kjo krijon një debat të pasur mbi luftën, paqen dhe Çmimin Nobel.

Shumë udhëheqës botërorë janë, sigurisht, midis laureatëve.

Në muret e dhomës janë katër presidentët amerikanë që e kanë fituar çmimin, përfshirë Barack Obamën, vetëm disa muaj pas fillimit të mandatit të tij të parë.

Kjo e ka acaruar pasardhësin e tij, Trump: “Nëse do të më quanin Obama, do ta kisha marrë Çmimin Nobel brenda dhjetë sekondash.”

Ato mure flasin për shumë çështje kundër të cilave laureatët kanë luftuar që nga viti 1901; luftërat, aparteidi, armët bërthamore, ndryshimet klimatike.

Por nëse Donald Trump dëshiron të zbulojë se çfarë ka ndodhur pas derës së atij komisioni, kush e ka nominuar dhe me kë ka qenë përballë, do të ketë një problem – dokumentet mbahen sekret për 50 vjet. /Telegrafi