Sadik Krasniqi

Anisa Mulolli, Dornröschen, vach auf, Werlag Haus: ‘BoD’, Hamburg

Gjimnazistja Anisa Mulolli vjen para adhuruesve të fjalës së bukur me librin e parë me poezi në gjuhën e Gëtes, në gjermanisht. Dornröschen wach auf, si titull libri (kon­vencional e përrallor), është zgjedhur me mjaft shije. Titulli metaforik Dornröschen wach auf (Bukuroshe e fjetur, zgjohu!), i shërben idesë, temës e poetikës së librit. Anisa hyn bindshëm, vrullshëm, e begatë, me tema e motive dhe mjaft e sofistikuar figurativisht në botën krijuese. Përmes 43 poezive të këtij vëllimi, poetesha e re shfaq kredon e saj për mundësinë e reflektimit në mënyrë este­tike të raporteve të saj me botën që e rrethon. Kjo botë është shumë e gjerë dhe e pasur me ndodhi, sende, njerëz, kafshë e fenomene. Në këtë kontekst, përpiluesi i para­thënies së librit, njëherësh arsimtari i poetes, Frank Hege­mann, shprehet: E gjithë bota në një poezi (In einem Gedicht die ganze Weld ).

Poezitë e Anisës janë frymëzime të perceptimit të një adoleshenteje për botën që e rrethon. Këto marrëdhënie të determinuara nga mosha e saj delikate janë tejet emo­cionale, njëherësh intelektuale dhe, gjithsesi, edhe este­tike. Poezitë e saj, përveç aspektit estetik, kanë edhe atë etik: merr sa të duhet, jep sa duhet – shprehet Anisa në një poezi.

Vetë titujt e poezive janë shumë impresivë, si: Përmes qytetit, Teatri në teatër, Ata janë vetëm gënjeshtarë, Nata, Nga se njerëzit janë të tillë, Bota, Nëse njerëzit qajnë, Gjenerata e re, Fund i gëzuar, Sensi, Zemra, Pritja e trenit të fundit, Ndjesë, Vetë mbretëreshë, Bukuroshe e fjetur, zgjohu!, Gjethi në erë, Gjithmonë fëmijë, Dashuri ose para, Lexoni çfarë shkruaj, Më mbaj, Kukullat e bukura, Rojtarja e natyrës, Gjarpri, Psikopat shërues, Klithja, Humbësi, Nuk do të harroj, Heshtje para rrufesë, Shtegu im, Të gjithë e dimë, Zëri i sirenës etj. Poezitë e këtij libri janë ligjërime lirike të një introspektive të thellë të poetes në marrëdhënie me jetën, shoqërinë, rrethanat, sendet, gjërat dhe fenomenet e përditshmërisë. Ajo, duke parë e përjetuar realitetin e jetës si “matematikë tejet të vështirë” (Die Realität ist die schwertse Matematik), me komple­ksitetin e vështirësitë e saj të shkaktuar nga të rriturit, herë-herë bie në situata të personazhit Oskar, të Gynter Grasit, me dëshirën që të mbetet gjithmonë fëmijë, si sinonim i pafajësisë, çiltërsisë dhe engjëllores.

Duke lexuar disa poezi të Anisës sikur hasim në një “zymtësi”, por kjo “zymtësi” nuk ka të bëjë fare me pesi­mizmin, është thjesht një revoltë për gjërat që nuk i pël­qejnë poetes ose, siç thotë Niçja, “pesimisti është një idealist i zemëruar”. Ndaj poetesha ka shpresë, vizion, ideal për një të ardhme më të mirë, për të cilën lufton si gjeneratë me zemrën e mirë dhe mendjen e ndritur. Poe­tesha në një poezi shprehet: “Wenn Menschen weinen, strahlen ihre Herzen” (Nëse njerëzit qajnë, zemrat e tyre shkëlqejnë).

Semantika e ligjëratës poetike te ky vëllim me poezi ndërtohet përmes një strukture sintaksore me vargje të gjata në strofë monokolonëshe. Vargjet janë fjali të zgje­ruara me të gjitha pjesët e ligjëratës, me një arsenal të pasur leksikor. Duke qenë se në këto poezi ka shumë detaje, poeteshës sikur i imponohet forma e të shpre­hurit me një strukturë “prozaike”. Por, në esencë, kurrsesi nuk është e tillë, ngaqë vargjet kanë një ritëm metrik me një harmoni të bukur intonacioni, përmes rimave të bukura fundore. Vargjet me rimat e bukura dhe të për­hershme imponojnë një lexim deklamativ me një emo­cion përjetues e impresiv.

Figurshmëria në poetikën e Anisa Mulollit është një estetikë e kontrasteve metaforike e metonimike:

“Nur noch Sterne, die fungeln (shkëlqejnë)

Und überleben könen im dunkeln (errësirë)”.

Në fund mund të themi se niveli i lartë artistik i librit të parë me poezi i Anisës jep sinjalet e një talente me një personalitet të fortë e që në të ardhmen e afërt do të jetë një krijuese e shquar dhe me shumë botime. Këtë, madje, e thotë edhe vetë poetesha përmes vargjeve me plot kredo: “Natürlich bin ich stark, klar mache ich weiter”, (Natyrisht jam e fortë, qartë, e unë do të vazhdoj tutje)