Videot propagandistike që mburren me sukseset e dronëve Bayraktar TB2 të prodhimit turk në luftën në Ukrainë janë të njohura në mediat sociale. Por çfarë roli po luajnë në të vërtetë këta drone në konflikt?

Disa video urimi kanë qarkulluar në kanalet e mediave sociale ukrainase dhe turke ditët e fundit, duke u mburrur për shfrytëzimet e dronit Bayraktar TB2 të prodhimit turk. Ushtria ukrainase e ka përdorur disa herë me sukses dronin kundër ushtrisë ruse, pretendojnë videot me titra anglisht dhe turqisht. Ato shpesh përfshijnë fotografi të automjeteve dhe pajisjeve ruse që shpërthejnë ose janë shkatërruar.

Por saktësisht se sa të suksesshëm kanë qenë dronët Bayraktar, shpesh të njohur thjesht si TB2, gjatë pushtimit rus të Ukrainës nuk është verifikuar ende në mënyrë të pavarur.

Ukraina ka pasur drone TB2 që nga viti 2019 dhe ka blerë rreth 50 gjatë tre viteve të fundit. Të mërkurën e kaluar, Ministria e Mbrojtjes e Ukrainës deklaroi se një numër i mëtejshëm, i papërcaktuar i dronëve TB2 ishte blerë dhe se këta ishin gati për të hyrë në luftime. Të enjten, presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy tha se vendi i tij kishte përfituar shumë nga dronët e prodhuar nga Turqia.

Dronët e prodhimit turk një blerje popullore
Si zakonisht kur bëhet fjalë për dërgesat e armëve, Turqia nuk ka komentuar mbi këtë çështje. Bota shpesh mëson për ekzistencën e këtyre dronëve vetëm nga raportimet e mediave, nëse ato përdoren në luftime ose nëse shteti marrës flet për këtë.

Bayraktar TB2 është zhvilluar dhe prodhuar nga një kompani turke, Baykar Technology. Biznesi u përket dy vëllezërve dhe u themelua për herë të parë në vitin 1986. Gjatë kësaj kohe ai u shndërrua në një gjigant të prodhimit turk të armëve, që i përket familjes Bayraktar. Dhëndri i presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan, Selcuk Bayraktar, është shefi i teknologjisë i kompanisë.

Sipas vetë kompanisë, ajo i rriti eksportet e saj shtatëfish midis 2006 dhe 2021. Raportet e mediave thonë se TB2 ka sjellë porosi biznesi nga 16 vende, duke përfshirë Ukrainën, Azerbajxhanin, Marokun, Tunizinë, Katarin, Kirgistanin dhe Turkmenistanin. Polonia ishte e para anëtare e NATO-s që bleu dronin vitin e kaluar, duke shtuar 24 në arsenalin e saj.

TB2 ka fluturuar më shumë se 420,000 orë në vende si Siria, Libia dhe Iraku. Shumë analistë besojnë se droni ishte një armë vendimtare gjatë konfliktit të Nagorno-Karabakh midis Armenisë dhe Azerbajxhanit në vitin 2020.

TB2 është përdorur kohët e fundit edhe në Etiopi. Sipas hetuesve, një sulm nga droni vrau të paktën 59 civilë në Tigray.

Bayraktar TB2 është 6.5 metra (21 këmbë) i gjatë dhe ka një hapje krahësh prej 12 metrash. Mund të qëndrojë në ajër deri në 24 orë dhe udhëton me shpejtësi maksimale 220 kilometra në orë (135 milje në orë). Për më tepër, TB2 është më pak i shtrenjtë se dronët e tjerë të ngjashëm.

A mund të ndikojë TB2 në luftën në Ukrainë?
Është e paqartë se sa drone ka në të vërtetë Ukraina në dispozicion dhe nëse Turqia i ka dorëzuar të gjitha porositë e fundit. Por nëse Ukraina do të kishte të gjithë dronët që kërkoi, a mund të ndryshonte kjo rezultatin e luftës së vendit me Rusinë?

Wolfgang Richter, një kolonel në pension në ushtrinë gjermane dhe një ekspert ushtarak në Institutin Gjerman për Çështjet Ndërkombëtare dhe të Sigurisë (SWP), nuk mendon kështu.

Një dron mund të sulmojë vetëm një objektiv në një kohë, vuri në dukje ai. “Kjo do të thotë se mund të nxjerrë tanke ose artileri,” tha ai për DW. Nëse ushtria ukrainase do të kishte të gjithë dronët që kishte porositur, ajo mund të shkaktonte humbje në palën ruse, por krahasuar me luftimet tokësore, ndikimi i luftës me dron do të ishte i kufizuar, argumentoi Richter.

Richter theksoi se kishte një kolonë prej rreth 600 automjetesh luftarake që i afroheshin kryeqytetit të Ukrainës, Kievit, dhe se rusët po sulmonin Ukrainën nga katër drejtime të ndryshme. Përveç kësaj, askush nuk e dinte nëse dronët luftarakë ukrainas ishin ende operacionalë ose nëse disa ishin shkatërruar tashmë.

#Ukrayna Genelkurmay Başkanı –

Maşallah #Bayraktar TB2 SİHA’larına ?? pic.twitter.com/54ei1kyed6

— Ukraine in Türkiye (@UKRinTR) February 27, 2022