Donald Trump është një njeri në nxitim. Në pak muajt që ka qenë në detyrë, presidenti amerikan ka kërkuar dhe ka dështuar të sjellë paqe në Gaza dhe Ukrainë. Ai ka bombarduar Jemenin, ka nisur një luftë tregtare globale. Tani Trump po e kthen vëmendjen e tij, ashtu siç është, te Irani.

Kjo ka qenë gjithmonë në listën e punëve të presidentit. Për të Irani është punë e papërfunduar që nga mandati i tij i parë.

Çështja mbetet e njëjtë si atëherë: çfarë mund ta ndalojë Iranin të kërkojë një armë bërthamore?

Irani mohon se ka ndonjë ambicie të tillë. Por vende të tjera besojnë se republika islamike dëshiron të paktën kapacitetin për të ndërtuar një kokë bërthamore, një dëshirë për të cilën disa frikësohen se mund të ndezë një garë armësh apo edhe luftë të gjithanshme në Lindjen e Mesme.

Në vitin 2015, Irani ra dakord për një marrëveshje me SHBA, Britaninë e Madhe, Francën, Gjermaninë, Rusinë dhe Kinën. Ai u quajt Plani i Përbashkët Gjithëpërfshirës i Veprimit (JCPOA).

Sipas dispozitave të tij, Irani do të kufizonte ambiciet e tij bërthamore – dhe do të lejonte inspektorët ndërkombëtarë – në këmbim të heqjes së sanksioneve ekonomike.

Por Trump e tërhoqi SHBA-në nga marrëveshja në vitin 2018, duke pretenduar se ajo e shpërbleu terrorizmin duke financuar milicitë përfaqësuese të Iranit si Hamasi dhe Hezbollahu. SHBA rivendosi sanksionet.

Irani më pas injoroi disa nga kufizimet e marrëveshjes dhe pasuroi gjithnjë e më shumë karburant bërthamor me uranium.

Analistët kanë frikë se Irani së shpejti mund të ketë uranium të mjaftueshëm për të prodhuar një kokë bërthamore.

Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) vlerëson se stoku i Iranit prej 60% të uraniumit të pasuruar mund të prodhojë rreth gjashtë bomba nëse pasurohet në nivelin tjetër dhe përfundimtar. Brenda disa ditësh nga inaugurimi i tij, Trump rivendosi politikën e tij të mëparshme të të ashtuquajturit “presion maksimal” ndaj Iranit.

Më 4 shkurt, me stilolapsin e tij të markës tregtare, ai nënshkroi një memorandum duke urdhëruar Thesarin e SHBA-së të vendosë sanksione të mëtejshme ndaj Iranit dhe të ndëshkojë vendet që shkelin sanksionet ekzistuese, veçanërisht ato që blejnë naftë iraniane.

Tani Shtëpia e Bardhë shpreson të përputhet me atë presion ekonomik me diplomacinë. Muajin e kaluar, Trump i dërgoi një letër udhëheqësit suprem të Iranit, Ali Khamenei. Presidenti ofroi fillimin e negociatave dhe kërkoi një marrëveshje brenda dy muajsh. Tani ai ka rënë dakord për diskutime të drejtpërdrejta midis zyrtarëve amerikanë dhe iranianë në Oman në fundjavë.

Kërcënimi i SHBA ndaj Iranit është i qartë: bini dakord për një marrëveshje ose përballuni me veprime ushtarake.

“Nëse bisedimet nuk janë të suksesshme me Iranin, mendoj se Irani do të jetë në rrezik të madh”, tha Trump të hënën.