Timothy Garton Ash, The Guardian

Duhet të jemi të sinqertë: ka një luftë të re të ftohtë midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara. Kriza e koronavirusit vetëm e ka rritur antagonizmin. Ka pak vende në Afrikë ose Amerikën Latine, ku dy superfuqi nuk e shohin si rival njeri-tjetrin.

Kur ushtarët kinezë dhe indianë patën konflikte për një kufi,  sekretari amerikan i shtetit Mike Pompeo  mbajti anën e indianëve.

Deputetët britanikë kanë formuar një Grup Kërkimesh në Kinë, që e kanë quajtur  “hulumtim i opozitës”, si në Grupin Europian të Kërkimeve. Pyetja nëse Huawei është një kërcënim për sigurinë është duke u diskutuar kudo.

Çdo analogji historike nuk është e përsosur, por nëse thelbi i luftës së ftohtë është një luftë mbarëbotërore, shumë-dimensionale, afatgjatë midis dy superfuqive, kjo është një luftë e re e ftohtë. Pyetja për pjesën tjetër është: çfarë duhet të bëjmë në lidhje me këtë?

Ky është qëndrimi i shumicës së europianëve. Apo duhet të pranojmë  realitetin dhe  të përpiqemi që të kemi një rezultat  më të mirë të mundshëm? Kjo e fundit është padyshim rruga e duhur, raporton abcnews.al

Këtu janë nëntë mësime nga lufta e ftohtë I për luftën e ftohtë II.

Ne duhet të mendojmë për periudha afatgjata

Lufta e parë e ftohtë zgjati më shumë se 40 vjet. Republika Popullore e Kinës ka forca të mëdha, duke përfshirë krenarinë kombëtare, inovacionin evolucionar, një shoqëri sipërmarrëse dhe një parti leniniste që ka mësuar  nga rënia e Bashkimit Sovjetik në mënyrë që të shmangë të njëjtin fat.

Kombinoni konkurrencën dhe bashkëpunimin

Politikat e Detante(periudha e lehtësimit të tensioneve të Luftës së Ftohtë midis SH.B.A. dhe Bashkimit Sovjetik nga 1967 deri në 1979)  nuk ishin ndryshe nga lufta e parë e ftohtë , ato ishin një pjesë e brendshme e saj.

Demokracitë Liberale  ndërthurën një mbrojtje të ashpër, fortë me  diplomaci dhe angazhim konstruktiv.

Çështje të tilla si siguria e Tajvanit duhet të jenë të qarta, por kështu edhe gatishmëria jonë e vazhdueshme për të punuar me Pekinin. BE e përshkruan  Kinën si një partner të përhershëm, një konkurrent dhe një “rival” . Duke pasur parasysh shkallën e ndërvarësisë midis Kinës dhe botës liberale, si dhe kërcënimeve globale të tilla si ndryshimi i klimës dhe Covid-19, do të duhet të mbështesim një qasje të njejtë, raporton abcnews.al

Përqendrohuni në dinamikën e brendshme të Kinës

Shkaku kryesor i kësaj lufte të re të ftohtë është kthesa e ndërmarrë nga udhëheqja e partisë komuniste kineze nën udhëheqjen e Xi Jinping që nga viti 2012: më regjim shtypës në shtëpi dhe më agresiv jashtë vendit. Ne duhet të kuptojmë pse partia-shtet e kinës e hoqi këtë  nga strategjia  pragmatike, evolucionare që për dekada mundësoi  paqen në vend.

Por cilat forca ose rrethana mund ta kthejnë atë në një rrugë të tillë? Ne kemi nevojë për të gjithë ekspertizën e historisë, kulturës dhe politikës kineze, dhe për Azinë në tërësi.

Mos  mendoni se ne mund ta krijojmë sistemin e tyre

Një nga delirimet e përsëritura të politikës perëndimore në luftën e parë të ftohtë ishte që  mund të ndryshonte drejtpërdrejt  politikën e brendshme të palës tjetër.

Tërësia e politikave tona do të jetë në rastin më të mirë një shkak dytësor i ndryshimit në sistemin kinez por duke shmangur  sjelljen arrogante.

Mos harroni se ne po i drejtohemi një shoqërie, ashtu si dhe një shteti

Sa më shumë  që kritikojmë politikën e partisë-shtet në Xinjiang, Hong Kong  aq më shumë duhet të theksojmë se ky nuk është një sulm ndaj kinezëve, kulturës dhe historinë së  tyre të pasur dhe tërheqëse. Çdo veprim dhe deklaratë duhet të vlerësohet për ndikimin që ka  në shoqërinë kineze, si dhe në shtetin partiak. Në fund të fundit, janë kinezët që do të ndryshojnë Kinën, jo ne, raporton abcnews.al

Kina nuk është Bashkimi Sovjetik

Të mësosh nga lufta e parë e ftohtë gjithashtu do të thotë të kuptosh  se dhe koha ka ndryshuar. Ashtu sikurse Bashkimi Sovjetik ishte një miks i politikës Leniniste dhe historisë Ruse,  Kina do të ndërtojë  leninizmin e Xi me kulturën dhe traditën kineze.

Francis Fukuyama argumenton se Kina ishte “civilizimi i parë botëror që krijoi një shtet modern” dhe se për shekuj me radhë “regjimet kineze ishin të centralizuara, burokratike dhe të bazuara në merita”. Pikat e forta dhe të dobëta të Kinës rrjedhin gjithashtu nga një kombinim i i Leninizmit dhe Kapitalizmit.

Nëse nuk dini se çfarë të bëni, bëni gjërat e duhura

Ne  kemi parë tragjedinë e Hong Kongut , shtypjen totalitare të uigurve në Xinjiang dhe konfliktet e disidentëve. Qeveria britanike ka bërë gjënë e duhur në ofrimin e një shtegu për nënshtetësinë e plotë britanike deri në 3 milion banorë të Hong Kongut.

Komiteti Norvegjez Nobel kishte të drejtë t’i jepte çmimin për paqe Liu Xiaobo, megjithëse nuk mund ta shpëtonte atë nga një vdekje e dhimbshme në burg .

Uniteti është forcë

Pekini ka mundësi  për përçarje dhe sundim. Një dokument zyrtar i kohëve të fundit që përshkruan ” qasjen e re strategjike ” të Uashingtonit ndaj superfuqisë tjetër thotë se qëllimi i parë i politikës amerikane është “qëndrueshmëria e institucioneve, aleancave dhe partneriteteve tona”, por Donald Trump po bën të kundërtën.

Një përgjigje efektive për sfidën kineze kërkon një unitet strategjik që është gjeografikisht më i gjerë se aleanca perëndimore para-1989 e Europës Perëndimore dhe Amerikës së Veriut.  BE, Mbretëria e Bashkuar dhe një administratë e re amerikane duhet të ulen me përfaqësuesit e demokracive të tjera në fillim të vitit të ardhshëm për të hartuar bazat e përbashkëta, raporton abcnews.al

Luftërat e ftohta fitohen në shtëpi

Deri tani, gjëja më e rëndësishme që demokracitë liberale bënë për të triumfuar  në luftën e parë të ftohtë ishte të krijonin shoqëri me prosperitet dhe të lira.

E njëjta gjë do të ndodhë edhe kësaj radhe. Një ish-student i imi kinez ka shkruar një ese interesante për qëndrimet e studentëve kinezë që kthehen në shtëpi pasi studiojnë në universitetet perëndimore.

Përfundimi i tij: përvoja e të jetuarit në perëndim nuk bën që studentët kinez të kthehen, siç dikur mund të kishim shpresuar, demokratë të përsosur liberalë perëndimorë. Përkundrazi, ata bëhen “disidentë të dyfishtë”, shumë kritikë për të dy sistemet. Nuk është politika jonë e jashtme që përfundimisht do t’i bindë ata. Është ajo që ne bëjmë në shtëpi.

Unë e quaj këtë një luftë të re të ftohtë sepse detyra ime si shkrimtar politik është të them të vërtetën. Kjo nuk do të thotë se politikanët perëndimorë do të përdorin  një frazë me konotacione të tilla negative. Udhëheqësit e zgjuar nuk thonë gjithçka që dinë.