Shkruar nga: prof. asoc. dr. Alberta Tahiri

eksperte e turizmit të qëndrueshëm

Dita Botërore e Turizmit, nesër, më 27 shtator 2025, do të shënohet në Melaka, Malajzi (Malaysia). Ky qytet, i njohur për trashëgiminë e pasur kulturore, do të jetë mikpritës i aktiviteteve zyrtare të organizuara nga UNWTO, me temën “Turizmi dhe transformimi i qëndrueshëm”.
Çdo vit, më 27 shtator, bota kremton Ditën Botërore të Turizmit – një ditë që u kushtohet jo vetëm udhëtimeve dhe përvojave kulturore por, mbi të gjitha, reflektimit mbi ndikimin e turizmit në zhvillimin e qëndrueshëm të shoqërive moderne. Kjo ditë është një thirrje për ndërgjegjësim se turizmi nuk është thjesht një aktivitet ekonomik apo një mundësi për argëtim, por një forcë e madhe që prek jetën tonë të përditshme, zhvillimin e komuniteteve, si dhe mbrojtjen e natyrës dhe trashëgimisë kulturore.

Në një kohë kur bota përballet me sfida të shumta – nga ndryshimet klimatike te globalizimi i shpejtë dhe rritja e presioneve mbi mjedisin – është e domosdoshme të shohim turizmin si një mjet të fuqishëm transformues, i cili mund të ndërtojë një të ardhme më të drejtë, më të qëndrueshme dhe më gjithëpërfshirëse.

Turizmi është një nga motorët më të fuqishëm të zhvillimit ekonomik në nivel global. Ai gjeneron miliona vende pune, nxit rritjen e infrastrukturës, përkrah zhvillimin e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme dhe krijon hapësira të reja për zhvillim lokal. Për shumë vende në zhvillim, turizmi është shpeshherë burimi kryesor i të ardhurave kombëtare.

Megjithatë, ndikimi i tij pozitiv nuk kufizohet vetëm në aspektin ekonomik. Ai është një urë që lidh kultura, civilizime dhe tradita të ndryshme, duke ndërtuar ura mirëkuptimi dhe dialogu mes popujve. Një vizitor që prek vlerat e një komuniteti, që përjeton mikpritjen e tij dhe që ruan kujtime të paharrueshme, kthehet në një ambasador të vlerave lokale. Ky është dimensioni i jashtëzakonshëm i turizmit: ai nuk sheh kufij, nuk njeh dallime, por krijon hapësira të përbashkëta për takime njerëzore.

Por njëkohësisht, duhet ta pranojmë se turizmi i pakontrolluar sjell pasoja të rënda. Shumë destinacione turistike kanë pësuar nga konsumimi i tepërt i burimeve natyrore, ndotja, shkatërrimi i biodiversitetit, presioni mbi infrastrukturë si dhe nga humbja graduale e identitetit kulturor. Ky është realiteti që na detyron të rishikojmë thellësisht mënyrën se si e kuptojmë dhe e zhvillojmë turizmin. Nëse duam që turizmi të jetë një forcë e së mirës, ai duhet të jetë turizëm i qëndrueshëm.

Turizmi i qëndrueshëm nënkupton një qasje të re dhe të përgjegjshme, ku zhvillimi ekonomik ecën paralelisht me mbrojtjen e natyrës dhe fuqizimin e komuniteteve. Ai synon të ruajë ekuilibrin mes fitimit dhe respektimit të burimeve që e bëjnë të mundur ekzistencën e tij. Nëse një vend turistik ka plazhe të pastra, male të gjelbëruara, tradita të gjalla kulturore dhe mikpritje të sinqertë, është detyrë e turizmit të qëndrueshëm të sigurojë që këto pasuri të mos shkatërrohen për hir të fitimeve afatshkurtra. Përkundrazi, ato duhet të ruhen, të promovohen dhe të trashëgohen si pasuri për gjeneratat që do të vijnë.

Ky transformim kërkon një angazhim të përbashkët. Qeveritë duhet të hartojnë politika të qarta dhe strategji të qëndrueshme për turizmin, duke e bërë atë pjesë të zhvillimit kombëtar dhe duke e lidhur me sektorë të tjerë si energjia e pastër, transporti i gjelbër, bujqësia vendore dhe digjitalizimi. Bizneset duhet të investojnë në teknologji dhe praktika të gjelbra, duke ofruar shërbime që nuk dëmtojnë mjedisin, por që njëkohësisht krijojnë përvoja cilësore për vizitorët.

Komunitetet lokale duhet të shihen jo vetëm si përfitues, por si bashkëkrijues aktivë në këtë proces. Vetëm nëse banorët vendas ndihen të respektuar dhe të përfshirë, turizmi mund të jetë i qëndrueshëm. Dhe, mbi të gjitha, çdo individ që udhëton duhet të jetë i vetëdijshëm për rolin e tij si vizitor. Çdo zgjedhje – nga hoteli ku qëndrojmë, ushqimi që konsumojmë, mënyra si sillemi ndaj natyrës apo si respektojmë kulturën vendore – ka një ndikim të drejtpërdrejtë në të ardhmen e turizmit.

Dita Botërore e Turizmit nuk është vetëm një datë kalendarike, por një thirrje për reflektim dhe veprim. Është një mundësi për të pyetur veten: çfarë kontributi mund të jap unë që turizmi të jetë më shumë sesa një industri – një mjet i zhvillimit të qëndrueshëm dhe të drejtë? Si mund të siguroj që vizitat e mia të mos jenë barrë për natyrën dhe kulturën, por një pasurim i tyre? Në këtë reflektim qëndron fuqia e turizmit të qëndrueshëm.

Turizmi i së ardhmes nuk duhet të matet vetëm me statistika të ftohta mbi numrin e vizitorëve. Ai duhet të matet me cilësinë e përvojës, shkallën e respektit për natyrën, nivelin e fuqizimit të komuniteteve lokale dhe aftësinë për të ruajtur trashëgiminë për brezat që vijnë. Ky është transformimi i vërtetë që na nevojitet: një transformim që e sheh turizmin si një forcë që bashkon dhe ndërton, jo si një faktor që konsumon dhe dëmton.

Sot, më 27 shtator, ndërsa shënojmë Ditën Botërore të Turizmit, le të marrim një zotim të përbashkët. Le të angazhohemi për një turizëm që respekton natyrën dhe kulturën, që fuqizon komunitetet dhe ndërton ekonomi të qëndrueshme. Le të punojmë për një turizëm që nuk është vetëm destinacion, por një rrugëtim drejt qëndrueshmërisë – drejt një bote më të pastër, më të drejtë dhe më të begatshme për të gjithë.

Sepse turizmi nuk është thjesht udhëtim – ai është një mësim për jetën, një përvojë e përbashkët dhe një mundësi për të ndërtuar një të ardhme të përbashkët më të mirë.