Si Institucionet shkencore të Kosovës po injorojnë opinionin historik të GJND-së që legjitimoi pavarësinë e Republikës së Kosovës

Analizë nga Prof. Dr. Fejzulla Berisha – Boston, Massachusetts, SHBA

Është e pakuptueshme, e pafalshme dhe juridikisht e papranueshme që, pas 14 viteve nga Opinionin Këshillëdhënës i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë (GJND) mbi ligjshmërinë e shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, institucionet tona akademike, shkencore, universitare, kulturore dhe politike ende nuk kanë ndërmarrë asnjë veprim të strukturuar për ta shndërruar këtë akt në doktrinën kryesore të shtetësisë së Republikës së Kosovës.

Ky opinion – vendimi më i rëndësishëm juridik ndërkombëtar në mbështetje të shtetësisë së Kosovës – deklaron qartë:

Ky është privilegji më i madh juridik që i është dhënë ndonjëherë një shteti të ri në procesin e vet të formimit.

Dhe megjithatë, paradoksalisht, është mjeti më i injoruar nga institucionet tona.

1. Heshtja e institucioneve akademike – dëm strategjik ndaj shtetit

Ku janë sot:-Akademia e Shkencave dhe Arteve e Kosovës (ASHAK)?-Universitetet publike e private?-Institutet juridike e kërkimore?-Shoqatat e juristëve, diplomatëve, historianëve, ekonomistëve?-Truri strategjik i kombit – intelektualët publikë?

Si ka mundësi që asnjë prej tyre nuk ka:-ngritur një peticion kombëtar,-kërkuar një Rezolutë të Kuvendit të Kosovës,-propozuar një doktrinë shtetërore të bazuar në Opinionin e GJND-së,-iniciuar themelimin e një platforme të përhershme diplomatike-juridike?

Kjo nuk është thjesht mungesë angazhimi.

Kjo është një injorim i rrezikshëm që dëmton direkt pozicionimin ndërkombëtar të Kosovës.

2. 22 korrik 2010 – momenti që e legjitimoi përgjithmonë shtetin e Kosovës

Në vitin 2010, Kosova fitoi betejën më të rëndësishme të së drejtës ndërkombëtare:-GJND verifikoi se pavarësia është plotësisht në përputhje me të drejtën ndërkombëtare;-deklarata e pavarësisë nuk shkel Rezolutën 1244 të OKB-së;-populli i Kosovës kishte të drejtë të vendoste për fatin e vet politik.

Ky opinion duhej të ishte bërë boshti strategjik i diplomacisë së Kosovës.

Por çfarë ndodhi?

Kosova u fut në një heshtje të thellë institucionale

Ndërkohë:-Serbia krijoi narrativë të re anti-Kosovë;-lobimi ynë ndërkombëtar ra në nivelin më të ulët historik;-shtete të tjera mbetën të painformuara ose të pavendosura;-diplomacia jonë u reduktua në deklarata dhe jo në veprime.

3. Pse është jetike miratimi i një Rezolute shtetërore të Kuvendit të Kosovës?

a) Integrim i Opinionit të GJND-së në sistemin juridik të Kosovës

Me Rezolutë, ky Opinion shndërrohet në bazë institucionale të politikës së jashtme.

b) Rritje e fuqisë së Kosovës në OKB, BE, NATO, Këshillin e Europës

Shfaqet uniteti shtetëror i Kosovës në bazë të një dokumenti juridik ndërkombëtar.

c) Detyrim ligjor për diplomaci aktive dhe raportim

Qeveria obligohet për strategji të qarta, objektiva dhe plane lobuese.

d) Mjet kundër narrativës serbe dhe dezinformatave ndërkombëtare

Opinionin e GJND-së e rrëzon çdo pretendim të Serbisë.

e) Riformulimi i interesit kombëtar në bazë të legjitimitetit ndërkombëtar

Rezoluta do të ishte dokumenti i parë i Konsensusit Kombëtar pas shpalljes së pavarësisë.

4. Institucionet tona – të ngrira, ndërsa dinamika globale ndryshon çdo ditë

Ndërkohë që:-Serbia afrohet me BRICS;-Rusia instrumentalizon dobësitë tona diplomatike;-disa shtete afrikane dhe arabe janë në moment të favorshëm për njohje;-SHBA pret proaktivitet nga Kosova,

institucionet tona vazhdojnë të heshtin dhe të injorojnë detyrimet e tyre kombëtare.

Injorimi prodhon vakum.

Vakumi prodhon dobësi strategjike.

Dobësia është dëm kombëtar.

5. Hapat urgjent që duhen ndërmarrë menjëherë

1. Peticion Kombëtar nga institucionet akademike dhe shkencore

ASHAK, universitetet dhe institutet duhet të marrin rolin drejtues.

2. Rezolutë e Kuvendit të Republikës së Kosovës

Që e shndërron Opinionin e GJND-së në dokument bazë të shtetësisë.

3. Platforma e Përhershme Kombëtare e Lobimit Ndërkombëtar

Me objektiva të matshme dhe raporte periodike.

4. Qendra Kombëtare për Dokumentimin e Opinionit të GJND-së

Që prodhon dosje lobuese për çdo shtet që s’e ka njohur Kosovën.

5. Aktivizimi i Diasporës – sidomos në SHBA

Diaspora shqiptare ka qenë faktori më i fuqishëm historik i çlirimit dhe pavarësisë.

Injorimi duhet të marrë fund – fillon koha e veprimit kombëtar

Institucionet tona akademike, shkencore dhe shtetërore duhet të dalin nga heshtja paralizuese e 15 viteve.

Kosova ka në dorë dokumentin më të fortë juridik ndërkombëtar për legjitimitetin e saj – Opinionin e GJND-së.

Nëse nuk e përdorim këtë mjet historik, atëherë po heqim dorë vetë nga e ardhmja jonë.

Historia nuk do ta fajësojë Serbinë për këtë mungesë veprimi.

Historia do të dënojë injorimin tonë kombëtar.