Sadik Krasniqi

Valdete Berisha, Gotë e thyer, Rugova art, Prishtinë, 2011

Valdete Berisha, krahas poete tashmë e njohur, është edhe piktore e shquar, autore e një mori veprash të bukura pamore, që lidhen me motive nga tradita kombëtare, por që përkojnë me rrjedhat moderne dhe universale. Këtë e kanë dëshmuar ekspozitat e saj të shumta si dhe shpër­blimet e marra. Kjo poete dhe piktore e lindur (1968) në Mitrovicë, pas kryerjes së shkollës së mesme, rrethanat e sjellin jashtë në Belgjikë ku jeton dhe punon. Kjo krijuese ka dhunti dhe talent për perceptimin, përjetimin dhe krijimin e të bukurës përmes artit. Këtë talent kjo e re e zhvillon, zgjeron dhe e përsos me një finesë, delikatesë, saqë arti i saj ka vlera dhe cilësi akademike. Libri Gotë e thyer është një përmbledhje poezish me një motiv domi­nues, motiv ky i vjetër sa vetë njerëzimi dhe i përditshëm e i domosdoshëm si frymëmarrja.

Gotë e thyer është proceduar në katër cikle me sintagma metaforike, të përshkallëzuara mendueshëm e me bartje simbolike që nga cikli i parë stuhi Dimri, te cikli i dytë Diell në zemër, për të vazhduar me Gotë e thyer e duke përfun­duar me Krahët e hijes. Duke u nisur nga emërtimet e këtyre cikleve, vërehet një kontrast kontrovers si vetë përdit­shmëria, pra stuhi e diell, dimër e zemër, gotë e thyer e hije, etje. Me gjithë ndarjen në cikle, edhe ky libër si ai i pari nga kjo autore, Mos e zgjo dhimbjen (i cili nuk është i ndarë fare në cikle), janë libra ku kryesisht me disa për­jashtime të vogla, kanë kryetemë dashurinë.

Siç është vërejtur edhe nga kritika, Valdete Berisha ka mvetësi krijuese, origjinalitet, gjë që e bën të veçantë këtë krijuese me poetikën e saj ndaj lëndës që e poetizon. Në një varg të librit të parë, poetesha shprehet: Besoj në një dashuri të përjetshme.

Siç duket ky është brumi motivor që përshndërrohet në obsesion, sublimacion dhe kreacion si kredo për fry­mëzim të përhershëm te kjo autore.

Dashuria si subjekt lirik te kjo autore është dashuri ekselencë, dashuri kapriçio, dashuri konteshe, solemne, e kadiftë me madhështi dhe sfida mbretërie.

Në poezinë Fluturoj autorja shprehet kaq bukur:

më puthe në sy

më puthe në zemër

nuk di të ec

fluturoj

Andaj dashuria në këtë libër herë-herë ka ndjeshmërinë, delikatesën, brishtësinë e të prekurit të trëndafiltë. I tërë libri i Valdete Berishës është shkruar në variacione për dashurinë. Ky libër është një simfoni dashurie. E themi këtë ngaqë vargu i Valdetes ka një ritëm dhe një muzika­litet të përmallshëm rekuiemi. Stili i saj është i lartë, i pas­tër dhe shumë i kapshëm nga lexuesi. Gjuha e të shprehu­rit në vargje të këtij libri është e lehtë, e pandërlikuar, e rrjedhshme, spontane si te vargjet e Zhak Preverit. Duke lexuar një poezi tjetër të titulluar Buzëqeshja, na kujtohet romani i famshëm i Zija Çelës Sos një buzëqeshje me të njëjtën tematikë po që Valdeteja e thotë me një shprehje dendësie prej rubaire:

Ajo nuk ka moshë

nëse foshnja e fal

ç´farë presim ne

Shpesh kjo poete lëndën e poetike e shpreh përmes sentencave me kontraste të thella dhe përmes simbolit të krahasimit si:

i bardhë shpirti nga zjarri

ose

jam zjarr që të ndjek

të shuan, të zgjon

nuk të djeg

Subjekti lirik i kësaj poezie, po ashtu si në jetë, has në sfida të ndryshme. Heroi lirik në këtë poezi sfidohet, por nuk sfidon. Edhe gjatë pësimit nuk hakmerret, madje as mallkon.

Këtu është njerëzorja e gjenit shpirtmirë.

Si ta kaloj oqeanin

të më duash ende

merre diellin në duar

dhe ik sa më larg

bota u takon

atyre që nuk kanë asgjë.

Këto vargje sikur asocojnë në idenë e autores për vënien e titullit të këtij libri Gotë e thyer. Me brendësinë emocio­nale e shpirtërore, ky libër ka prirje dhe shenja të rrymës letrare të rimodernizmit, rrymë kjo me tendencë që poezia t’i kthehet njerëzores, gjegjësisht shpirtërores.

Kjo poezi të afron kënaqësi dhe befasi, andaj ky libër poetik duhet vënë në këndin e librave të preferuara.