Shkruan: Ethem Çeku

Dita e Republikës së Turqisë, e cila shënon themelimin e shtetit modern turk më 29 tetor 1923, përbën një moment me domethënie të veçantë jo vetëm për kombin turk, por edhe për vendet e Ballkanit që ndër shekuj kanë qenë pjesë e ndërveprimeve të ndërsjella politike, kulturore dhe ekonomike me Turqinë. Brenda këtij konteksti, marrëdhëniet turko-kosovare paraqesin një shembull të veçantë të mënyrës se si lidhjet historike mund të transformohen në bashkëpunim strategjik të qëndrueshëm.

Gjatë tri dekadave të fundit, Turqia është shndërruar në një aktor të rëndësishëm rajonal, duke ofruar një model zhvillimi që ndërthur stabilitetin politik me modernizimin ekonomik.
Në këtë kuadër, Shqipëria dhe Kosova kanë ndërtuar ura bashkëpunimi me Ankaranë, të bazuara në marrëdhënie miqësore, solidaritet politik dhe bashkëpunim ekonomik.

Në rastin e Shqipërisë, ky bashkëpunim është materializuar në investime infrastrukturore, energji, arsim dhe kulturë, duke e pozicionuar Turqinë si një nga partnerët ekonomikë më të rëndësishëm të saj.
Në Kosovë, megjithatë, marrëdhëniet ekonomike nuk kanë arritur potencialin e plotë që kërkon zhvillimi i vendit. Edhe pse Turqia është ndër mbështetëset kryesore të shtetësisë së Kosovës, përfshirë pranimin e saj ndërkombëtar dhe përkrahjen në organizata multilaterale, investimet kapitale në sektorët strategjikë mbeten të kufizuara.

Për këtë arsye, politika ekonomike e Kosovës duhet të orientohet drejt krijimit të një mjedisi më tërheqës për investitorët turq, veçanërisht në sektorët e energjinë së rinovueshme, industrinë e përpunimit dhe teknologjinë.
Zhvillimi i këtyre fushave do të mundësonte rritje të qëndrueshme ekonomike dhe do të kthente marrëdhëniet politike në partneritete ekonomike të prekshme.

Në planin gjeopolitik, bashkëpunimi Kosovë–Turqi–SHBA paraqet një bosht të qëndrueshëm strategjik në Ballkan, që kontribuon në sigurinë rajonale dhe integrimin euroatlantik të Kosovës. Turqia e sheh Kosovën si pjesë të rëndësishme të arkitekturës së re të sigurisë në rajon, ndërsa Prishtina mund ta konsiderojë Ankaranë si një partner të besueshëm politik dhe ekonomik, që vepron në kuadër të vlerave demokratike dhe të bashkëpunimit ndërkombëtar.
Në aspektin kulturor dhe fetar, Kosova duhet të ruajë ekuilibrin dhe autonominë e saj institucionale, duke e parë bashkëpunimin me Turqinë si një mundësi për zhvillim arsimor, kulturor dhe teknologjik, e jo si ndikim ideologjik.

Ky ekuilibër përbën një nga elementët themelorë për ruajtjen e pluralizmit kulturor dhe për konsolidimin e identitetit të saj shtetëror.
Në përfundim, marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Turqisë po kalojnë nga një fazë simbolike në një dimension të ri të partneritetit strategjik.
Ky proces kërkon vizion afatgjatë, kapacitete institucionale dhe një qasje të koordinuar ndërmjet politikës së jashtme dhe zhvillimit ekonomik, në mënyrë që miqësia tradicionale të shndërrohet në bashkëpunim të matshëm dhe të qëndrueshëm për të dyja palët.