AZIZ MUSTAFA

5. (Zogu gjigant në qiell)

Aeroplani i Turkish Airlines u nis nga aeroporti i Stambollit. Zogu gjigant po ngrehej nga një fushë gjigante. Njëzet e pesë minuta iu deshën të mbërrinim te pista, pastaj ngritja me një siguri dhe elegancë. Pak të dridhura dhe frikë normale por, kur shkuam në lartësinë dymbëdhjetë mijë metra mbi tokë, e shpalosa qilimin e kujtimeve.

Axha Ahmet nuk më shqitej nga mendja.

Ditën e parë që më sollën në dhomë më pyeti:

“Përse je brenda, evlad?” Elvad më ka thirrur tërë kohën.

“E kam rrahur një pacient derisa u shtri të vdesë”.

“A ka vdekur?”

“Fatkeqësisht, jo, por i kam thyer hundë e nofulla”.

“Jo fatkeqësisht por, fatmirësisht. Të paska ruajtur Allahu”.

Heshta.

“Paske ba keq, doktor” – më tha. Unë prapë heshta.

“Ti je shkolluar të shërosh njerëz, jo të vrasësh. Por, vjen një çast që nuk e kontrollon veten, por të kontrollon shejtani”.

Pohova me kokë.

“A je i martuar?” – më pyeti.

“Po”, – thashë dhe vazhdova: – “Kam edhe dy djem, njërin pesë e tjetrin dy vjeç”.

“Zoti t’i ruajt! Edhe më keq për ty”.

Unë përsëri nuk fola.

“Shyqyr që nuk e paske vrarë, se do të kalbeshe në burg gjithë jetën. Gruaja do të të bëhej vejushë me burrin gjallë e djemtë jetimë. Jetim jam rritur vetë prej moshës tetë vjeçe. Babën ma ka pasë zanë një dru në mal. Druvar ka qenë”.

“Edhe unë jetim jam rritur” – i thashë dhe i tregova për babanë.

“Vendosja gishtin kokës dhe mendohu: a ia vlen? A ka zgjidhje tjetër? Allahu i do durimtarët” – tha me një zë që edhe tash më vjen në vesh dhe citoi një varg të Kuranit ku tregonte dashurinë e Zotit për ata që bëjnë durim.

Vetë Zoti është dashuri.

A nuk na ka lindur të gjithë neve nga dashuria?

Zogu gjigant u trand pak. Ishim mbi Himalaje. Ekrani e tregonte figurën e aeroplanit mbi çatinë e botës. Nepali, Tibeti, India veriore. Shikova nga dritarja në errësirën e natës nepaleze dhe mendova: vallë ku ishte tani Bishnu Bandhari, studenti i urtë dhe i qetë, i vetmi nepalez në Universitetin e Marmarasë?

6. (Bandari udhëton drejt shtëpisë)

Në vitin e katërt të studimeve grupi im i ushtrimeve përbëhet nga pesë veta: unë, dy turq të tjerë, njëri nga Bursa, tjetri nga Malatia, një iraniane dhe një nepalez. Iraniania Nasibeh ishte një vajzë trupvogël, e ndershme dhe e urtë. Më interesanti në grup ishte Bishnu. Bishnu Bandhari. Nuk ia harroj emrin kurrë. Unë u miqësova shpejt me të. I qetë, i urtë, trupshkurtër, i zeshkët, si të gjithë nepalezët.

“Tregomë, Bishnu, të lutem, si erdhe në Stamboll. Dhe, pse pikërisht këtu?”

“Nuk di. Nga harta, nga gjeografia dukej interesant. Më është dukur shumë interesante të studiosh në një qytet që shtrihej me një këmbë mbi një kontinent e me tjetrën në kontinentin tjetër, me shumë dete përreth dhe shumë kanale. Para se të vija këtu, det kisha parë vetëm në televizor. Por, në televizor e sheh pamjen, ia dëgjon zërin e valëve, por s’ia ndien aromën, flladin që ta freskon ballin” – u përgjigj Bishnu me fjalë të zgjedhura.

Pastaj vazhdonte ta tregonte historinë e vet me një zë që edhe sot e kujtoj. Kishte një ton zëri të veçantë.

“Kur kam qenë në vitin e fundit të shkollës fillore erdhi një komision shtetëror që testonte nxënësit në të gjitha shkollat fillore të Nepalit për të zgjedhur nxënësit më të mirë të vendit për t’i dërguar në Shkollën Budhanilkantha, apo BNKS në Katmandu, më të mirën shkollë në vend, aty ku studionte edhe djali i mbretit, princi i kurorës Dipendra. U zgjodha edhe unë. Gëzimi im dhe i familjes ishte i papërshkruar. Do të studioja në kryeqytet, në një shkollë ku ishte edhe princi i kurorës, trashëgimtari i fronit mbretëror”.

“Pasi kreva BNKS, m’u dha e drejta ta zgjedhja vendin ku doja të shkoja. Unë zgjodha Stambollin”.

“Si shkon nga këtu deri në shtëpinë tënde?” – e pyeta unë.

“Po ja kështu, nga Stambolli me aeroplan shkoj deri në Nju Delhi. Prej aty, një pjesë me tren, një pjesë me autobus, bëj nja njëzet e dy orë deri në Katmandu. Prej aty, me disa ndërrime autobusi, nëpër rrugë jo të asfaltuara, bëj edhe nja tri ditë deri afër provincës perëndimore dhe qytetit Bajhang. Mandej me kamion nja dhjetë orë. E pastaj, në shpinë të jakut, deri te shtëpia ime në fshatin tim në rrëzë të Himalajeve. Për këtë arsye unë nuk planifikoj të shkoj në shtëpi pa e kryer fakultetin” – përgjigjej Bishnu.

Buzëqeshja e mikut tim Bishnu, tash mjek diku atje poshtë në Nepal, shtrihej e ngrohtë në kujtimet e mia.

7. (Aeroporti Narita)

Narita quhej aeroporti i Tokios. Ishte një orë larg Tokios. Ishte hera e parë që isha në Japoni. E kisha parë vetëm në dokumentarë, kurse tash e kisha nën këmbë. Shpesh kur e shihja lindjen e diellit e kujtoja Japoninë. Popullin e saj trim dhe punëtor. Njerëz që e donin punën dhe ligjin. E kam pasur një kushëri që ka punuar në Gjermani. “Punë, drejtësi. Të tjerat janë rrena” – thoshte shpesh.

Në Japoni m’u kujtuan fjalët e kushëririt kur i shihja njerëzit si ecnin shpejt, si lëviznin shpejt dhe ishin për gjithçka shumë të përpiktë, si orët e Zvicrës.

Teksa dilnim nga aeroporti takuam një mjek nga Kosova që po shkonte edhe ai në Niigata. Unë nuk e njihja por, pasi u ndamë, dr. Xhemili më tregoi se vinte rregullisht në kongreset tona kombëtare. Kishte njohuri mbi historinë e Turqisë, sidomos të Ballkanit. I dinte emrat e të gjithë Vezirëve të Mëdhenj nga familja shqiptare Kyprily, njëzet e ca. Më së miri e dinte historinë e Mustafa Kemal Ataturkut, babait të kombit tonë modern, ai që na kishte kthyer me fytyrë kah Perëndimi.

“Po përse? – e pyeta Xhemilin, – ky interesim i tij?”

“Për shkak se ka shumë shqiptarë në Turqi. Madje mendohet se janë afër pesë apo gjashtë milionë turq që kanë prejardhje shqiptare”.

Shumë m’u dukën.

“A është e mundur?” – pyeta.

“Po, – m’u përgjigj, me zërin e tij të qetë – edhe u kemi borxh shumë. Nuk i kemi lënë me kohë të pavarur. Nuk u kemi ndihmuar gjatë historisë, përpos në luftën e fundit”.

Desha ta pyesja edhe më për këtë temë, por kishim mbërritur te biletaria. Morëm biletat për Tokio, pastaj për Niigata.

U ula afër prof. Xhemil Uzunbeyit. Desha ta pyesja edhe më shumë për shqiptarët, por tani ai po kotej.

Në tren, teksa po mendoja për mjekun nga Kosova, m’u kujtua axha Ahmet. Në netët e gjata të burgut më ka treguar edhe për një shqiptar, në fakt turk me prejardhje shqiptare, i cili ishte nga një fshat afër fshatit të tij. E kishin dënuar me varje sepse e kishte prerë me sëpatë hoxhën e fshatit. Ishte habitur Ahmeti, ishte habitur i gjithë Dyarbakiri, kur këtu e tridhjetë vjet më parë, në një agim vere, hoxhës së shkretë e burrit të mirë, rreth të tridhjetave, teksa shkonte në xhami ta falte sabahun, i kishte dalë prapa ky turk shqiptari i sëmurë, Sali e kishte emrin, e ia kishte copëtuar kokën me sëpatë. Hoxha i vdekur në vend, ky në burg. Edhe pse kishte pasur diagnozë të psikiatrit si sakat nga koka, s’i kishte bërë punë sepse i kishte shkuar koka: ekzekutim me varje.

Axha Ahmet kthehej e më thoshte: “Shyqyr Allahut që nuk e ke mbytë atë pacientin!” E përsëriste këtë fjali shpesh.

Unë e mendoja sikur të fliste për dikë tjetër, jo për mua.

Sa të çuditshme janë mendimet e njeriut: nganjëherë mendoja se unë isha ai Saliu i sëmurë, kurse viktima ishte Demiri, pacienti që më përndiqte. Unë përpiqesha të mos e mendoja kështu, por në ndërdije më vinte kështu dhe nuk mund ta largoja nga koka.

Demir pisi, me kokë të prerë, me gjakun që i rridhte curril nga plaga me sëpatë në kokë. I mbylla sytë, por pamja e paparë e përndjekësit tim të prerë me sëpatë nga dora ime nuk më hiqej. Për t’iu ikur pamjeve që më përndiqnin, shkova në banjë, pa pasur fare nevojë, vetëm që të ndërroja vend. Ndoshta do të lirohesha nga mendimet e vrasjes. Së paku po provoja.

(Fragmente nga romani “Mos e harro Japoninë, Suzanë”, të autorit Aziz Mustafa, botuar nga shtëpia botuese “Armagedoni”)