Presidenti i SHBA-së, Donald Trump dhe presidenti rus, Vladimir Putin ishin me humor të lartë teksa buzëqeshnin, kur u shfaqën para shtypit në samitin vjetor të G20 në vitin 2019 në Osaka të Japonisë.

Ishte takimi i tyre i parë që nga atëherë, kur këshilltari special, Robert Mueller përfundoi hetimin për ndërhyrjen e pretenduar ruse në zgjedhjet presidenciale të vitit 2016 gjersa Trump ishte i shpejtë në lehtësimin e situatës, duke tundur gishtin drejt Putinit ndërsa e udhëzoi atë të mos përzihej në garën e vitit 2020, raporton CNN.

Ndërsa gazetarët u mblodhën për të shkrepur fotografi, duke vendosur kamera, Trump u përgjigj “Shpëtoj prej tyre. Lajmet e rreme janë një term i shkëlqyeshëm, apo jo? Ju nuk e keni këtë problem në Rusi, por ne po e bëjmë”. “Ne gjithashtu kemi, është e njëjta”, u përgjigj Putini, transmeton Telegrafi.

Shtetet e Bashkuara kanë shpenzuar për dekada, miliarda dollarë dhe jetë amerikane duke u përpjekur të instalojnë demokracinë në të gjithë botën, por gjatë katër viteve të fundit, Trump në mënyrë retorike ka inkurajuar autokratët duke thënë se SHBA-ja duhet të heq dorë në një nga shtyllat e saj më themelore: liria e shtypit. Fraza e tij e preferuar, “lajmet e rreme”, ka inkurajuar liderët autoritarë dhe demokratikë për të kufizuar median në vendet e tyre dhe të synojnë kritikët që t’i ndëshkojnë.

Ndërkohë, disa nga ata udhëheqës kanë “sponsorizuar” përhapjen e qëllimshme të dezinformimit të vërtetë – agjencitë e inteligjencës amerikane arritën në përfundimin se Rusia, për shembull, kishte përdorur lajme të rreme për të ndërhyrë në zgjedhjet e vitit 2016.

Por spektri i dezinformimit dhe ndërhyrjes elektorale të huaja, i cili ishte i madh gjatë garës presidenciale të vitit 2020, mbase nuk është aq i dëmshëm sa gjuha që del nga vet Shtëpia e Bardhë. Më pak se dy javë nga zgjedhjet, Trump ka hapur narrativa të pabazuara dhe teori konspirative duke hedhur dyshime mbi votimin përmes postës dhe rezultatet e nëntorit – të cilat mund t’i lënë amerikanët edhe më të prekshëm ndaj manipulimeve të mëtejshme, paralajmërojnë ekspertët.

“Nuk ka dyshim se fakti që Presidenti i Shteteve të Bashkuara po përdor këtë term për të sulmuar media të pavarura, po inkurajon politikanët e tjerë gjetkë. Në qoftë se ne [Amerikanët] nuk zbutim polarizimin tonë politik rreth çështjeve tona të brendshme, ne do të vazhdojmë të jemi një shënjestër e lehtë për çdo aktor malinj – rus ose iranian, i huaj ose i brendshëm”, shkruan Nina Jankowicz në “Si të humbasim informacionin në luftë”, libri i saj i ri mbi fushatat e ndikimit të Rusisë dhe efektin e tyre në projektin demokratik.

Për ekspertë si Jankowicz, të cilët kanë ndjekur nga afër luftën e presidentit ndaj fakteve dhe sjelljen jodemokratike që ata frymëzojnë, grushti i mundshëm i puçit mund të pritet akoma: Pas nëntorit, çdo sugjerim se rezultatet e zgjedhjeve amerikane janë të rreme do të kishin një efekt shkatërrues – dhe jo vetëm në Amerikë.

Në një kohë kur autoritaristët po punojnë për të shtypur disidencën e brendshme dhe për të rikthyer të drejtat themelore, minimi i zgjedhjeve në zemër të demokracisë botërore krijon një precedent të rrezikshëm – një që ka të ngjarë të përqafohet nga udhëheqës të tjerë që përpiqen të mbajnë kontrollin e tyre të pushtetit.