Presidenti kinez Xi Jinping i tha ish-presidentit të Tajvanit Ma Ying-jeou të mërkurën se përfundimi ndikimi jashtëm nuk mund të ndalonte “bashkimin familjar” midis dy anëve të ngushticës së Tajvanit dhe se nuk ka çështje që nuk mund të diskutohen.

Që kur qeveria e mposhtur e Republikës së Kinës iku në Tajvan në vitin 1949 pasi humbi një luftë civile ndaj komunistëve të Mao Ce Dunit, asnjë udhëheqës tajvanez në shërbim nuk e ka vizituar Kinën, raportin Reuters.

Ma, president nga viti 2008 deri në 2016, vitin e kaluar u bë ish-udhëheqësi i parë tajvanez që vizitoi Kinën dhe tani është në udhëtimin e tij të dytë në vend, në një kohë të tensionit ushtarak në zierje mes dy vendeve.

Ma është pritur të takohet me Xi këtë herë, pasi u takua për herë të parë në Singapor në fund të vitit 2015 për një samit historik pak përpara se presidenti aktual i Tajvanit, Tsai Ing-wen, të fitonte zgjedhjet.

Duke takuar Ma në Sallën e Madhe të Popullit të Pekinit, ku udhëheqësit e huaj zakonisht zhvillojnë bisedime me zyrtarë të lartë kinezë, Xi tha se njerëzit në të dy anët e ngushticës janë kinezë.

“Ndërhyrja e jashtme nuk mund të ndalojë trendin historik të ribashkimit të vendit dhe familjes”, tha Xi, në komentet e raportuara nga mediat tajvaneze.

Xi nuk elaboroi, por në terminologjinë kineze, duke iu referuar ndërhyrjes së jashtme mbi Tajvanin, në përgjithësi nënkupton mbështetjen që Taipei merr nga vendet perëndimore si Shtetet e Bashkuara, veçanërisht shitjet e armëve që zemërojnë Pekinin.

“Nuk ka mëri që nuk mund të zgjidhet, nuk ka asnjë problem që nuk mund të diskutohet dhe asnjë forcë që mund të na ndajë”.

Kina kurrë nuk ka hequr dorë nga përdorimi i forcës për të sjellë nën kontrollin e saj Tajvanin e qeverisur në mënyrë demokratike dhe ka rritur presionin ushtarak dhe politik për të pohuar pretendimet e saj mbi sovranitetin e Tajvanit.

Ma i tha Xisë se tensionet kanë shkaktuar shqetësim për shumë tajvanezë.

“Nëse ka një luftë midis dy palëve, ajo do të jetë e padurueshme për popullin kinez”, tha Ma, duke përdorur një term që i referohet njerëzve që janë etnikisht kinezë dhe jo kombësisë së tyre.

“Kinezët në të dy anët e ngushticës kanë absolutisht mençuri të mjaftueshme për të trajtuar të gjitha mosmarrëveshjet në mënyrë paqësore dhe për të shmangur konfliktin”.

Duke reaguar për takimin, Këshilli i Çështjeve Kontinentale për bërjen e politikës së Kinës tha se ndjente keqardhje të thellë që Ma nuk e përcolli publikisht këmbënguljen e popullit të Tajvanit për të mbrojtur sovranitetin dhe sistemin demokratik të Republikës së Kinës, i cili mbetet emri zyrtar i Tajvanit.

Pekini duhet të ndalojë së frikësuari Tajvanin dhe të zgjidhë mosmarrëveshjet e tij me Taipein përmes dialogut të respektueshëm dhe racional, shtoi ai.

“Z. Ma Ying-Jeou”

Xi e quajti Manë “Z. Ma Ying-jeou” në vend të ish-presidentit, duke qenë se as qeveritë kineze dhe as tajvaneze nuk e njohin zyrtarisht tjetrin. Ma e quajti Xinë me titullin si kreu i Partisë Komuniste – sekretar i përgjithshëm.

Tsai dhe qeveria e saj kundërshtojnë pretendimet territoriale të Kinës, duke thënë se vetëm njerëzit e ishullit mund të vendosin për të ardhmen e tyre.

Kina thotë se do të bisedojë me Tsain vetëm nëse ajo pranon që të dyja anët e ngushticës janë pjesë e “një Kine”, gjë që ajo ka refuzuar ta bëjë.

Xi rrallë herë ka bërë komente publike për Tajvanin në muajt e fundit.

Duke folur me presidentin e ShBA-së Joe Biden në fillim të prillit, Xi i kërkoi Uashingtonit të përkthejë “angazhimin e Bidenit për të mos mbështetur ‘pavarësinë e Tajvanit’” në veprime konkrete.

Xi gjithashtu nuk ka komentuar publikisht zgjedhjet presidenciale të janarit në Tajvan, të fituara nga zëvendëspresidenti aktual Lai Ching-te, i parë nga Pekini si një separatist i rrezikshëm dhe që merr detyrën më 20 maj.

Ma mbetet një anëtar i lartë i partisë kryesore opozitare të Tajvanit, Kuomintang (KMT), e cila në janar humbi zgjedhjet presidenciale për herë të tretë radhazi, por nuk ka asnjë pozicion zyrtar partiak.

KMT mbron lidhjet e ngushta me Kinën dhe dialogun, por mohon fuqishëm të jetë pro Pekinit.