Një spiune ruse në zemrën e Europës. Duket si titull i denjë për një film të Hollywood-it, por ky i eurodeputetes letoneze Tatjana Zhanoka është më shumë sesa aq.

Zhdanoka është zbuluar se ka qenë spiune e Mokas për gati 20 vjet, duke i shërbyer pushtetit të Vladimir Putin. Të paktën që nga viti 2003, Zhdanoka ka punuar për të mbyllur takimet kokë më kokë me shërbimet e inteligjencës ruse, nga Moska në Bruksel.

Sipas mediave ndërkombëtare “The Insider”, “Delfi Estonia”, qendra e gazetarisë investigative “Re: Baltica” dhe gazetës suedeze “Expressen”, të cilat i referohen një e-maili të saj rasti i deputetes letoneze hap “Kutinë e Pandorës” në PE.

Lajmi ka shpërthyer si bombë në qarqet evropiane, ndërsa vetë kolegët e Zhdanoka nga Letonia paralajmërojnë se ka spiunë të tjerë rusë në radhët e Parlamentit Evropian.

“Ne jemi të bindur se Zhdanoka nuk është një rast i izoluar. Ka edhe eurodeputetë të tjerë… që me vetëdije u shërbejnë interesave të Rusisë. Ka ndërhyrje publike, procesverbale votimi, organizime, si dhe aktivitete të fshehta”, shkruan deputetët Sandra Kalniete, Roberts Zīle dhe Ivars Ijabs në një letër të përbashkët, sipas Politico.

Sipas hetimeve nga “The Insider”, Zhdanoka ka përfaqësuar Letoninë në Parlamentin Evropian nga viti 2004-2018, si dhe nga viti 2019 e deri më tani. Por në prapaskenë ajo ka kontaktuar fshehurazi me dy operatorë.

Fillimisht, ajo ishte duke punuar me një burrë të quajtur Dmitry Glenday, por në vitin 2013, menaxheri i saj duket se ka ndryshuar. Glenday e prezantoi atë me e-mail me një burrë të quajtur “Sergei Krasin”. Të dy dyshohet se janë oficerë të Shërbimit Federal të Sigurisë (FSB).

Në e-mailin e saj, ajo dyshohet se dërgoi informacione që i përshkroi si “raporte” dhe herë pas here përmendte detyrën e saj të dukshme për të mbledhur informacionin që kishte premtuar.

Duke iu përgjigjur akuzave, ajo pohoi se ka takuar “mijëra njerëz”. Kur u pyet për koment në lidhje me Glenday, ajo pranoi se e njihte, duke përmendur një takim me të në vitet 1970.

“Nuk mund ta konsideroj këtë tekst si pyetje që më bëhen sepse bazohet në informacionin që supozohet të keni, të cilat sipas definicionit nuk duhet t’i keni”, tha Zhdanoka për “The Insider”.

Sakaq, Zhdanoka rezulton se ka mbështetur prej kohësh pikëpamjet pro-ruse. Ajo ishte një nga vëzhguesit ndërkombëtarë në “referendumin” e Rusisë 2014 në Krime, një referendum të cilin Kremlini e përdori për të kërkuar legjitimitet në aneksimin e paligjshëm të rajonit. Në vitin 2022, ajo ishte një nga të paktat deputete që votuan kundër dënimit nga PE të pushtimit rus të Ukrainës.

BE-ja sakaq ka nisur tashmë një hetim ndaj saj, për të hedhur më shumë dritë mbi rolin ne procesin e spiunazhit për llogari të Kremlinit. Sipas hetimit, Zhdanoka gjithashtu dyshohet se ka kërkuar fonde nga oficerët e inteligjencës dhe ka ndarë iniciativa dhe njoftime për shtyp në disa raste me Kremlinin.

Ndërkohë, kreu i komitetit të çështjeve ligjore Adrian Vazquez Lazara bëri thirrje për një proces rishikimi për të përcaktuar se cilat politika e lejuan Zhdanokan të punonte për kaq shumë vite nën hundën e shërbimeve evropiane të sigurisë.

“Do të ishte e papranueshme nëse do të kishte deputetë të paguar nga Kremlini dhe të punonin për të shkatërruar demokracinë europiane nga brenda. Çdo lidhje me Rusinë dhe satelitët e saj duhet të ekspozohet dhe neutralizohet”, tha Lazara në rrjetet sociale.

Nuk është rastësi që disa ditë më parë zyrtarët estonezë arrestuan një profesor të akuzuar për spiunazh për Rusinë, ndërsa vitin e kaluar, një ish-agjent i shërbimit sekret u dënua me burg për përcjelljen e informacioneve të ndjeshme në Rusi.

Në vitin 2022, autoritetet gjermane arrestuan një burrë në shërbimin e inteligjencës së jashtme të Gjermanisë për ndarjen e sekreteve me Moskën. Në vitin 2017, një anëtar hungarez i Parlamentit Evropian u akuzua për spiunazh për BE-në në emër të Rusisë, ndërsa raste të tjera ka në Austri dhe Poloni.

Bill Evanina, një ish-zyrtar i lartë i kundërzbulimit amerikan, i cili shërbeu si kreu i Qendrës së Sigurisë Kombëtare, tha: “Rusia shpenzon shumë kohë, përpjekje dhe burime duke rekrutuar anëtarë jo vetëm të vendeve të NATO-s, por edhe të vendeve fqinje, shërbimeve të inteligjencës dhe organeve politike”.

Në të njëjtën kohë, drejtuesit e kundërzbulimit po përpiqen të identifikojnë se kush është i cenueshëm ndaj rekrutimit të mundshëm nga agjencitë e inteligjencës armike, përfshirë vendet e NATO-s.

Sapo filloi lufta e Rusisë në Ukrainë në vitin 2022, thekson ai, vendet evropiane dëbuan kolektivisht rreth 400 spiunë rusë, sipas shërbimit sekret britanik MI6. “Kur isha në krye në rolin tim të vjetër, pjesë e punës sime ishte të isha shef i kundërzbulimit për NATO-n. Ne do të diskutonim gjithmonë rekrutimin e Rusisë, jo vetëm në Bruksel dhe Belgjikë dhe brenda dhe rreth NATO-s, por edhe në vendet pritëse. Si duket ai, kë kërkojnë, kush është i pambrojtur?”. A2Cnn.