Dashamirës të fjalës poetike,

Sot është ditë e diel. Këtu ku jemi është holli i Bibliotekës Kombëtare të Kosovës.

Biblioteka, për shkak të pandemisë, ua ka mbyllur dyert lexuesve për lexim dhe për shërbime, por ua ka mbajtur hapur librave të rinj dhe të vjetër gjatë gjithë kohës.

Për shkak të masave qeveritare, kufizimit të lëvizjes së njerëzve, pandemia na ka larguar nga njëri-tjetri disa muaj, por na ka ofruar me njëri-tjetrin poezia, arti i fjalës suaj, nga i cili thesar sot kemi përzgjedhur për lexim disa fjalë.

Padyshim se do të ndieja kënaqësi po sikur sot të ishit me mua në këtë hollë ta dëgjoni frymën time duke lexuar frymën tuaj. Po ashtu, do të ndihesha mirë po sikur edhe t’ju përshëndesja dorë me dorë e t’ju përgëzoja për krijimet artistike me shumë vlerë. Por, meqë jo sot, shpresoj shumë se do t’ju takoj e t’ju përshëndes në një të diel tjetër të afërt, pasi t’ia gjejmë ilaçin pandemisë e cila ka vështirësuar jetën dhe punën tonë.

Pandemia dhe poezia, që nga marsi, kanë qenë rivale me njëra-tjetrën. E para ua ka marrë jetën disa krijuesve tanë dhe të huaj, e dyta ka marrë motive të ndryshme për jetën nga e para.

Sa kam parë, dëgjuar dhe prekur me dorë, s’dyshoj se jemi bërë njerëz më të ndjeshëm, më njerëzorë dhe më lirikë në këtë vit.

Sot e duam jetën më shumë sesa që e donim në vitin e kaluar.

Sot e duam dhe kujdesemi për natyrën më shumë sesa që kujdeseshim vitin e kaluar.

Sot e duam dhe kujdesemi për njëri-tjetrin më shumë sesa që duheshim dhe kujdeseshim në vitin e kaluar.

Po kujdesemi për njëri-tjetrin sepse po mbajmë maskë, distancë fizike, higjienë.

Po shprehim respekt edhe për punën tuaj artistike sepse në këtë ditë të diel, kur edicioni i parë i Panairit të Librit të Vjetër, të Rrallë dhe të Përdorur veç po mbyllet suksesshëm e me shumë aktivitete në Prishtinë, në kuadër të tij po i lexojmë 12 poezi të 12 autorëve shqiptarë, përzgjedhjen e të cilëve e ka bërë shtëpia botuese Armagedoni.

Dashamirë, m’i falni dhjetë-dymbëdhjetë minuta kohë.

1.

XHEVDET BAJRAJ

PARAMILITARI

Paramilitari pinte qumësht

nga gjiri i gruas që po e dhunonte

pak para se ta vriste

Një mizë e madhe sillej rreth kokës së saj

qielli së pari u rrëqeth pastaj u nxi

klithi

nisi të qajë me zë

Mbi tokë një lule

me fytyrë të bishës

filloi të buzëqeshë

Vdekja u rrit disa centimetra

2.

ADEM GASHI

DHIMBJA QË NUK KA EMËR

(Baladë për të Dhunuarat)

na shihni në sy dhe ju shohim

ju shohim përditë po jemi kaq të verbër

ah, ku të gjendet çelësi i Ferrit tuaj

një, dy, tre…

nëntë rrathë thellë në shpirtin e djegur

ju shohim e na shihni…

sekush tha: pudër e shkretëtirtë

ka rënë mbi dhimbjen, mbi buzëqeshjen,

mbi shpërfilljen tonë idiote e të shtirtë

bija, motra, gra, nëna

çudi si nuk pëlcet nga dhimbja juaj e paemër

edhe vetë Dielli, edhe vetë Hëna

një dolli helmi po e ngre me fund

zemërplasur, kaq mundem

se dhimbja juaj më shemb, më mund

3.

SALAJDIN SALIHU

GRUA E TRISHTUAR

o grua e brishtë

me sy të trishtuar

privuar nga çastet e trazuara

ngulfatur prej tmerreve

ke nevojë për puthje

e prekje

si çdo grua

parfumet tua më dehin

më ngjallin demonë të zi

më joshin drejt një honi të pafundmë

ku dua të bie verbuar nga çdo pamje

e botës së refreneve dhe kufizimeve

të kotnasikotshme

lërmë të mbytem në sekretet tua

o grua që si çdo grua

ke nevojë për puthje

e prekje

4.

EMIN EMINI

VIRANJA

ka kjen tepër e bukur viranja

pasha dy sytë e ballit

sytë e saj bojëbari të posakositun

me ba vaki veç nji herë me t’këqyr

t’i prejshin kambët ma zi se kosa e mixhës Din

tepër e bukur ka kjen viranja

pasha këta dy sy

sytë e saj kokrra rrushi të zi

nëse të kqyrnin veç nji herë

ta shtrydhnin shpirtin me mengele

derisa kokrrat baheshin gjak krishti

e t’i merrshin ment e të dehshin si nji derr

e bukur së tepërmi ka kjen viranja

pasha dy dritat e syve

sytë e saj bojëqjelle

veç nji herë me ba vaki vranët me t’këqyr

kambët e tua kurrë ma në tokë s’kan’ shkel

e tan’ jetën ki mbetun pezull

as i gjallë as i dekun

o tepër e bukur ka ken moira

5.

QIBRIJE DEMIRI FRANGU

IA PASHË MENDTË SI I DILNIN

(Një nëne në Bllacë, prill 1999)

Unë ia pashë mendtë si i dilnin

I fluturonin si zogj duke lëshuar krrokama ogurzeza

Duke hyrë nëpër retë ato humbnin si fjalë pa zë

Në formë kujtimesh me krahë

Në formë dhembjesh të ujëta

Në formë atdheu

Në formë shtëpie

Shpërndaheshin shesheve të qiellit

As Zoti nuk arrinte t’i kapte dot

Dëbohej gjithçka nga trupi e nga shpirti i saj

Vetëm furtunë frike e mbështillte

Unë e pashë si për çast i humbën sytë

Iu zbrazen nga bukuria

Sa të lumtur jeni ju që nuk e keni parë

Mendtë si fluturojnë, si humbin

Zoti e bekoftë atë NËNË!

 6.

BEDRI ZYBERAJ

NË KRAHË TË FATIT

Koha

Përherë vëngër shikuar më ka

Me kënaqësitë e vuajtjeve më ka mëkuar përherë

Me majë heshte e teh shpate më ka ledhatuar

Etjes sime

Me zjarr topash i ka dhënë fund

Fati

Aleati im i përhershëm

Përherë rojtar

I përjetshëm

7.

LULZIM TAFA

PARALAJMËRIM PËR ATA QË DO T’IU VDESË NANA

Në ditën e katërqind e pestë të vdekjes së nanës

Të vjen mbi krye njëfarë vranësie si hije

Si dhimbje e ranë

Një terr syve iu bie

Si dita pa diell

Si nata pa hanë

Në ditën e katërqind e pestë kur mbetesh pa nanë

Në ditën e katërqind e gjashtë, të shtatë

Dhe çdo ditë pas saj

Terri syve

Vranësia si hije

Si dhimbje e ranë

Nuk shkon t’u u pakue

Shkon t’u u shtue

N’mall e n’shpirt përvlue

Dhe pastaj përgjithmonë pa nanë

Dita ish pa diell

Nata ish pa hanë

8.

ARIF MOLLIQI

MË NGJAN SE ATA UDHËTOJNË PA E DITUR FUNDIN

hip çdo mëngjes në autobus

aty njerëzit lëkunden e lëkunden

më ngjan se udhëtojnë krejt bashkë

pa e ditur fundin

në fytyrat e tyre s’ka lumturi

duket se vjedhur dikush ua ka

edhe dëshirën për të jetuar më

çdo mëngjes

ç’është e vërteta

i trembur vrapoj drejt autobusit

vrapoj si një brejtës i keq

gërryej me këmbë e duar

kohën që më ka mbetur

pa ia ditur fundin

9.

PAL NDRECAJ

NË SHTËPINË E LINDJES NË MOGLICË

Në mendjen time u skalite si hartë

që vizatohet lirshëm pas pushtimit total

i ftoj të negociojmë që t’m’i lehtësojnë barrët

kaçakët tu që rrinë fshehur n’mal

Ti çlodhu ndërkohë këtu në mes t’oborrit

unë nën hijen tënde po e marr një sy gjumë

dhe mos u shpërngul prapë në fund të shtatorit

mos eja pas meje sapo të nisem unë

Prej rrugës së largët erdha këtu të të sjell

t’më thotë Martin Gjoka: Ta rrittë Zoti nerën

se stinës që korr dhe asaj që mbjell

një kosh i hapur ua mat vlerën

10.

LULËZIM ETEMAJ

OKSIGJEN

Sot, në Kosovë,

edhe tridhjetë e një me Covid-19

Dy i mbyllën sytë e ikën për atë botë herët

Si ata dy dje vonë

Edhe këta dy do të përcillen në varre nga katër familjarë

Pa hoxhë e pa prift

Për të mbetur gjallë s’u bëri punë as ajri i paguar me para

As ai që marrim falas njëzetekatër orë

këtë herë në karantinën e pandemisë

që, megjithatë, është më zemërgjerë se e Evropës

11.

SHKËLZEN HALIMI

QESE NAJLONI

I futi në qese të zezë najloni

një nga një

ëndrrat

kujtimet

portretet e vdekura

varur në murin e dhembjes

protezat

ilaçet për gjumë

pastaj armët

orën e kohës

fjalën e pathënë

pasqyrën bashkë me pamjet e ngatërruara

dhe fëmijërinë e harruar

në lodrat prej letre

dhe krejt në fund

edhe veten

Ishte një ditë e zakonshme

me një lajm për vetëvrasje

pa bujë

12.

DONIKA DABISHEVCI

N’BESË

Besën po ta jap

ty burrë mizor:

Kam me t’dashtë

si bukën e nanës,

si t’ngrohtit e diellit,

si dritën e hanës

Po, edhe kam me t’urrejtë.

Krejt pezmin e jetës

n’ty kam me e kthy

e tërbueme,

hienë,

kam me t’thy,

kam me t’çky.

Si pickojë malarie

nër lkurë kam me t’hi,

kam  me i lshu larvat

e me t’helmu

me t’qitë përpara

e me t’përla,

copa-copash pa mshirë

me t’zhba

Kam me t’ba me dashtë jetën,

Kam me t’ba me pa dekën.

Hajde,

n’besë tem!