Aziz Kelmendi dhe enigma e vrasjeve pa luftë në kohë robërie 

Shkruan: Lulzim Sahiti

Ngjarja e Paraqinit kishte ardhur si rrjedhojë e revoltimit të Aziz Kelmendit me regjimin e atëhershëm jugosllav që ushtronte dhunë e terror të përditshëm ndaj popullatës shqiptare kudo që jetonte në ish-Jugosllavi. Ky veprim i Kelmendit përkon shumë me ngjarjen e 7 nëntorit të vitit 1938, kur një djalosh i ri hebre polak Herschel Grynszpan (16-vjeçar) qëlloi për vdekje diplomatin gjerman Ernst vom Rath, në Ambasadën e Gjermanisë në Paris. Asokohe akti kishte ardhur si pasojë e revoltimit të të riut për shkak të dëbimit të familjes së tij nga Hanoveri në Poloni dhe si pasojë e torturave që kishte filluar të shfaqte regjimi nazist ndaj popullatës hebreike. Mandej, kjo vrasje u përdor si pretekst nga autoritetet naziste për t’i nisur torturat dhe shfarosjen e komunitetit hebre duke filluar nga nata e 9 nëntorit të vitit 1938, kur nazistët gjermanë organizuan demolimin e dyqaneve të hebrenjve në Gjermani. Përndryshe ky veprim i tyre njihet si Kristalnacht (Nata e Kristaltë).

Një veprim të tillë e bëri edhe pushteti serb përmes fushatës së egër mediale. Lajmi për vrasjen e katër ushtarëve dhe plagosjes së pesë të tjerëve kishte zënë vend në të gjitha ballinat e gazetave ditore serbe. Kjo vrasje u përdor si pretekst nga autoritetet serbe për ta nxitur fushatën e madhe antishqiptare, e cila po merrte tiparet e fashizmit dhe çonte drejt fundit politik të Jugosllavisë federale dhe shumetnike. Disponimi antishqiptar i nxitur nga këto media rezultoi me veprime vandale të grupeve nacionaliste serbe. Ditëve në vijim, shumë nga ëmbëltoret, furrat e bukës, kioskat dhe punëtoritë në Serbi, Vojvodinë dhe Mal të zi, pronarë të të cilave ishin shqiptarët, u demoluan. Ky vandalizëm ta kujton “Natën e Kristaltë” të nazistëve gjermanë, por tash të organizuar nga nacionalistët serbë.

Në kumtesën e lëshuar në Beograd më 11 shtator 1987 nga Sekretariati Republikan për Punë të Brendshme të Serbisë, thuhet se vetëm në periudhën prej 3 deri më 11 shtator 1987 në territorin e Republikës së Serbisë u bënë 27 sulme në objekte e persona të kombësisë shqiptare. Në vazhdim po përmendim vetëm disa raste të tilla që janë shkaktuar në Serbi, Vojvodinë dhe Mal të Zi:

Më 6 shtator 1987 në Paraqin u thyen vitrinat e dy ëmbëltoreve “Sport” dhe “Pelivan”. Pronarë të dyqaneve ishin shqiptarë, Demir Menasa dhe Bermedin Ademi. Më 7 shtator 1987 në Valevë u thye vitrina e furrës private e Osman Shaipit. Më 8 shtator 1987 në qendër të Leskovcit u thye me gurë vitrina e ëmbëltores “Egipat”, pronar i së cilës ishte Abdulla Ilijazi.

Më 9 shtator 1987, në Suboticë u thyen xhamat në dy objekte, pronar të të cilave janë shqiptarët. Në shënjestër ishin kafeneja e pronarit Abdi Nishat Abdiut dhe ëmbëltorja e Remzi Abdyl Rufatit. Kjo vepër është bërë si formë e manifestimit të disponimit antishqiptar.

Më 11 shtator 1987 u thye në Valevë vitrina e ëmbëltores “Tip-top”, pronë e Mesut Memetit. Më 13 shtator 1987, në Suboticë nga huligan u thye vitrina e dyqanit privat të bukës të Isuf Fetahut. Ndërkaq, në Nikshiq u thyen vitrinat e tri ëmbëltoreve, njëri nga pronarët e tyre ishte shqiptar ndërsa dy tjerët myslimanë.

Në mëngjesin e 14 shtatorit të vitit 1987, në Smederevë nga Zhivoin Joksiq u thye vitrina e qebaptores së Mehmet Dautit. Në Smederevë, asokohe kishte mjaft dyqane, pronarë të të cilave ishin shqiptarë.

Në natën ndërmjet 16 e 17 shtatorit të vitit 1987, në qendër të Aleksincit, u thyen me gurë vitrinat e ëmbëltoreve të Xhemail Musës nga rrethi i Prizrenit dhe Anastasie Topçevskit nga Maqedonia.

Dënime për kundërvajtje për solidarizim me Aziz Kelmendin

Meqenëse Serbia historikisht gjithmonë ka ushtruar dhunë e terror ndaj popullit shqiptar sidomos pas ngjarjeve të vitit 1981 kishte ashpërsuar fushatën propagandistike dhe veprimet e drejtpërdrejta kundër institucioneve të Kosovës. Kjo bëri që shqiptarët në mënyra të ndryshme të vetorganizohen kudo që ishin në mbrojtje të qenies së vet kombëtare. Është interesante se rasti Paraqinit nga institucionet dhe mediet e atëhershme të Kosovës dënohej publikisht mirëpo populli në heshtje e kishte mbështetur veprën heroike të dëshmorit Aziz Kelmendi, meqë nga zullumi i madh që u bëhej ushtarëve shqiptarë që shërbenin në armatën jugosllave u kishte ardhur shpirti deri në majë të hundës. Madje edhe në atë kohë shumë të vështirë që kalonte populli ynë kishte individ nga të gjitha trojet shqiptare në ish-Jugosllavi që u solidarizuan me Aziz Kelmendin. Edhe pse deklaratat e tyre ishin delikt verbal janë dënuar me nga 60 ditë burgim. Ndonëse kishte shumë, po përmendim vetëm disa raste të tilla:

Më 9 shtator 1987, Gjyqi Komunal në Nikshiq, Bilall Avdylaj (29-vjeçar) nga Çitaku, afër Skënderajt, punëtor i organizatës ndërtimore “Prvoborac” në Nikshiq u dënua me 60 ditë burg për shkak të solidarizimit me Aziz Kelmendin. Menjëherë është dërguar në vuajtjen e dënimit në Shtëpinë Korrektuese – Përmirësuese “Vele Brdo” në Spuzh, afër Podgoricës së Malit të Zi.

Më 11 shtator 1987, Gjykata Komunale për Kundërvajtje në Hercegnovi ka dënuar me 60 ditë burg, Sherif Koliqin (23-vjeçar) nga Peja. Menjëherë ishte dërguar në vuajtje të dënimit. Koliqi ndodhej përkohësisht në Hercegnovi dhe për shkak se më 7 shtator 1987 në restorantin “Privnica” gjatë lajmeve në radio ishte folur për Aziz Kelmendin dhe për te kishte thënë: “Unë atij do t’ia kisha dhënë një dekoratë rreth qafe”.

Më 11 shtator 1987, Nezir Dalipi (59-vjeçar) nga Ohri, punëtor i shkritores së OP “Zastava – Heroi Toza Dragoviq” në Ohër u pezullua nga puna ngase u solidarizua me Aziz Kelmendin. Neziri, më 4 shtator 1987, duke punuar në ndërresën e dytë, kishte komentuar ngjarjet lidhur me rastin e Paraqinit dhe me atë rast shoqës në punë, Vesela Rajkoviqit, i kishte thënë: “Kështu duhet vepruar me gjithë ju”. Krahas pezullimit nga puna, SPB-ja e Ohrit kishte dorëzuar fletëparaqitje për kundërvajtje.

Më 12 shtator 1987 në Gjyqin Komunal të Plavës u dënua me 60 ditë burg Musli Hakanjini, inxhinier i repartit në KPI “Bor” për shkak të solidarizimit me Aziz Kelmendin. Inxhinieri Musliu në praninë e drejtorit të vet Millomir Millosheviq për rastin e Paraqinit kishte thënë: “Edhe unë do ta bëja këtë!”

Në mbledhjen e Shoqatës numër 2 të Bashkësisë Lokale të Korreticës së Epërme (Drenas), të mbajtur në mbrëmjen e 18 shtatorit të vitit 1987, pensionisti Vesel Balaj nga Korretica e Epërme, kishte shprehur publikisht qëndrimin e vet për rastin në Kazermën e Paraqinit, i cili asokohe ishte solidarizuar me ushtarin Aziz Kelmendi duke thënë: “Ndoshta Azizi nuk ka pasur kah t’ia mbajë”. Për këtë, anëtarët e Shoqatës në fjalë, ishin kacafytur me te dhe me dhunë e nxjerrin nga tubimi. Të nesërmen pasdite, më 19 shtator 1987, me procedurë të shpejtë, Gjykata për Kundërvajtje e Gllogovcit, kishte dënuar pensionistin Vesel Balaj me 60 ditë burg për “eksponim destruktiv” dhe menjëherë e kishin dërguar në vuajtje të dënimit.

Më 30 shtator 1987 në Gjykatën Komunale të Tetovës iu shqiptua dënimi me 60 ditë burg Qatig Ismajlit (39) nga Tetova vetëm pse ka përkrahur haptazi Aziz Kelmendin në praninë e punëtorëve të kantierit të gjashtë të “Betoni”-t në Tetovë, duke thënë se edhe ai do të vepronte ashtu.

Më 19 janar 1988 Gjykata Komunale për Kundërvajtje e Tetovës ka dënuar me 60 ditë burgim Gani Ibrahimin (19-vjeçar) për shkak se më 13 janar 1988 në vendin e tij të punës “Makedonia Tabak” në Tetovë në praninë e punëtorëve të tjerë ka arsyetuar veprimin e Aziz Kelmendit në Kazermën e Paraqinit. (Vijon)